Đưa kinh tế vùng dân tộc thiểu số Điện Biên vươn xa

Điện Biên là một trong những tỉnh có tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số cao nhất cả nước, với hơn 80% dân số là người dân tộc thiểu số. Dù đã có nhiều chính sách hỗ trợ, nhưng tỷ lệ hộ nghèo vẫn ở mức cao, đặc biệt tại các xã vùng sâu, vùng xa. Làm thế nào để nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống cho bà con một cách bền vững? Để hiểu rõ hơn về những giải pháp và định hướng trong thời gian tới, phóng viên đã có buổi trao đổi với ông Vũ Văn Công - Phó Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Điện Biên.

Tháo gỡ những rào cản

Thưa ông, xin ông điểm qua đôi nét về tình hình phát triển kinh tế xã hội của bà con đồng bào dân tộc thiểu số tại Điện Biên hiện nay ra sao? Những khó khăn lớn nhất đang cản trở sự phát triển của bà con là gì, thưa ông?

Ông Vũ Văn Công - Phó Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Điện Biên.

Ông Vũ Văn Công: Điện Biên là tỉnh miền núi biên giới có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, chiếm hơn 80% dân số toàn tỉnh. Mặc dù những năm qua, đời sống của người dân đã có sự cải thiện đáng kể nhờ các chương trình hỗ trợ của Trung ương và địa phương, nhưng hiện nay, tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào dân tộc thiểu số vẫn còn trên 40%. Đặc biệt, tại một số xã vùng sâu, vùng xa, con số này có thể lên đến 50 - 60%.

Những thách thức lớn nhất mà chúng tôi nhận thấy bao gồm điều kiện tự nhiên khắc nghiệt, đất canh tác ít, nguồn nước không ổn định; trình độ sản xuất của bà con còn thấp, chủ yếu dựa vào kinh nghiệm truyền thống; thị trường tiêu thụ sản phẩm chưa được mở rộng; và đặc biệt là vấn đề vốn để đầu tư sản xuất vẫn là rào cản lớn. Ngoài ra, hệ thống cơ sở hạ tầng chưa hoàn thiện, nhiều tuyến đường giao thông xuống cấp khiến việc vận chuyển hàng hóa gặp nhiều khó khăn. Trình độ lao động chưa cao, kỹ năng áp dụng khoa học kỹ thuật còn hạn chế cũng là một rào cản lớn trong việc nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Đặc biệt, do địa hình chia cắt, một số bản làng vẫn chưa tiếp cận được đầy đủ các dịch vụ xã hội cơ bản như y tế, giáo dục, nước sạch, làm ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống và sinh kế của bà con.

Theo ông, yếu tố nào đóng vai trò quan trọng nhất để đảm bảo sự phát triển kinh tế và đời sống bền vững của vùng đồng bào dân tộc thiểu số?

Ông Vũ Văn Công: Sự phát triển bền vững của đồng bào dân tộc thiểu số phụ thuộc vào ba yếu tố cốt lõi: Chính sách của nhà nước, sự tham gia của doanh nghiệp và nỗ lực từ chính người dân. Nhà nước cần tiếp tục hoàn thiện chính sách hỗ trợ, đầu tư hạ tầng, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho đồng bào phát triển kinh tế. Doanh nghiệp cần tham gia nhiều hơn vào chuỗi sản xuất nông nghiệp, đầu tư vào các sản phẩm thế mạnh của địa phương như gạo Điện Biên, chè shan tuyết, mắc ca để giúp bà con tiêu thụ sản phẩm với giá trị cao hơn. Người dân cần thay đổi tư duy sản xuất, mạnh dạn áp dụng khoa học kỹ thuật, chủ động học hỏi để nâng cao hiệu quả kinh tế.

Hướng đi mới trên con đường phát triển bền vững

Thời gian qua, Sở Dân tộc và Tôn giáo đã và đang triển khai những giải pháp gì để cải thiện thu nhập cho đồng bào, thưa ông?

Ông Vũ Văn Công: Chúng tôi xác định rằng để đồng bào có thể thoát nghèo bền vững, cần có những giải pháp đồng bộ, vừa mang tính hỗ trợ trước mắt, vừa hướng đến phát triển lâu dài. Cụ thể, chúng tôi tập trung vào việc tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp. Hệ thống chính trị phải vào cuộc mạnh mẽ, có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, đoàn thể để triển khai hiệu quả các chương trình phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Mục tiêu đặt ra là giảm tỷ lệ hộ nghèo từ 5 - 7% mỗi năm.

Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền, vận động thay đổi nhận thức của bà con được chú trọng. Chúng tôi đang triển khai nhiều hình thức tuyên truyền đa dạng như tổ chức hội thảo, mô hình điểm, kết hợp với các già làng, trưởng bản để phổ biến những kỹ thuật sản xuất mới, giúp bà con thay đổi tư duy làm kinh tế.

Chính sách hỗ trợ sản xuất và tạo sinh kế cũng là trọng tâm. Năm 2023, hơn 2.500 hộ gia đình đã tiếp cận được nguồn vốn vay ưu đãi để đầu tư phát triển sản xuất. Các dự án hỗ trợ giống cây trồng, vật nuôi có giá trị kinh tế cao như mắc ca, sâm Lai Châu, bò lai Sind cũng được triển khai tại nhiều địa phương. Ngoài ra, chúng tôi đang phát triển các mô hình liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị, giúp bà con có đầu ra ổn định cho sản phẩm.

Chúng tôi cũng tập trung nâng cao chất lượng hạ tầng nông thôn. Trong năm qua, tỉnh đã đầu tư để xây dựng đường giao thông, hệ thống thủy lợi, điện, nước sạch phục vụ sinh hoạt và sản xuất. Nhờ đó, bà con có điều kiện thuận lợi hơn trong việc phát triển kinh tế.

Hiện nay, tỉnh Điện Biên có trên 80% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số. Ảnh: N.H

Ngoài ra, công tác đào tạo nghề được đẩy mạnh. Tỉnh Điện Biên đã tổ chức hơn 50 lớp tập huấn về kỹ thuật sản xuất, chế biến nông sản, giúp hơn 3.000 hộ gia đình nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Chúng tôi cũng hỗ trợ người dân tham gia vào các hợp tác xã để mở rộng thị trường. Đồng thời, tỉnh tiếp tục kêu gọi doanh nghiệp đầu tư vào các vùng sản xuất trọng điểm, hình thành chuỗi liên kết sản xuất - tiêu thụ, giúp bà con yên tâm canh tác.

Chúng tôi cũng đang đẩy mạnh các giải pháp ứng dụng khoa học - công nghệ trong sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm theo tiêu chuẩn VietGAP, OCOP. Đồng thời, chú trọng phát triển du lịch cộng đồng, giúp bà con có thêm nguồn thu nhập từ dịch vụ du lịch sinh thái, du lịch trải nghiệm. Đặc biệt, tỉnh tiếp tục tăng cường hỗ trợ con em đồng bào dân tộc thiểu số tiếp cận giáo dục nghề nghiệp, hướng nghiệp để có thể tham gia vào các ngành nghề phi nông nghiệp, mở rộng cơ hội việc làm.

Trong thời gian tới, Sở Dân tộc và Tôn giáo có những kế hoạch cụ thể nào nhằm tiếp tục cải thiện đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số?

Ông Vũ Văn Công: Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ triển khai một số kế hoạch trọng điểm. Trước tiên, tỉnh sẽ phát triển các mô hình kinh tế hiệu quả, tạo việc làm cho khoảng 5.000 lao động tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Bên cạnh đó, chương trình liên kết doanh nghiệp - nông dân sẽ được mở rộng, đảm bảo đầu ra ổn định cho các sản phẩm nông nghiệp chủ lực của tỉnh.

Ngoài ra, chúng tôi sẽ tăng cường các chương trình đào tạo nghề, dự kiến có thêm nhiều lớp tập huấn, giúp ít nhất 5.000 hộ dân tiếp cận được kiến thức mới. Đồng thời, các chính sách hỗ trợ tiếp cận vốn vay ưu đãi, cải thiện hạ tầng nông thôn và phát triển du lịch cộng đồng cũng sẽ được đẩy mạnh nhằm đa dạng hóa sinh kế cho bà con.

Xin cảm ơn ông về những chia sẻ rất tâm huyết!