Nỗ lực “số hóa” vùng sâu, vùng xa

Sau sáp nhập, Thái Nguyên trở thành tỉnh có quy mô rộng lớn, tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số cao. Trong bối cảnh đó, việc đưa chuyển đổi số vào vùng sâu, vùng xa, nhất là những cộng đồng dân tộc thiểu số miền núi, không chỉ là một nhiệm vụ chính trị mà còn là yêu cầu cấp thiết để rút ngắn khoảng cách phát triển, mở ra cơ hội tiếp cận thông tin, dịch vụ và cơ hội kinh tế cho người dân.

Từ năm 2023, tỉnh Thái Nguyên đã triển khai thí điểm tại 8 xã, phường ở khu vực phía Bắc tỉnh, cấp phát miễn phí 176 điện thoại thông minh cho người dân và trao 375 chiếc cho đội ngũ người có uy tín tại địa phương. Những hoạt động thiết thực này đã nhanh chóng phát huy hiệu quả giúp người dân vùng cao dần quen với việc thanh toán không dùng tiền mặt, sử dụng dịch vụ công trực tuyến, y tế số, giáo dục số và ứng dụng VNeID.

Theo anh Đặng Hành Dũng, chủ trang trại nuôi cá tầm, cá hồi ở xã Thượng Minh, nhận thức rõ vai trò quan trọng của chuyển đổi số trong phát triển kinh tế, từ đó ứng dụng công nghệ vào sản xuất, kết nối bán hàng, tìm kiếm thị trường tiêu thụ. Việc thực hiện chuyển đổi số mở ra nhiều cơ hội lập nghiệp và khởi nghiệp cho thanh niên vùng cao.

Điều này cho thấy, chuyển đổi số không chỉ giúp người dân tiếp cận dịch vụ công nhanh chóng hơn mà còn tạo ra cơ hội lập nghiệp ngay tại quê hương. Ở nhiều xã miền núi, các hợp tác xã, đoàn viên thanh niên đã tận dụng nền tảng số để mở rộng thị trường tiêu thụ nông sản, quảng bá mô hình gắn với du lịch sinh thái. 

Bên cạnh đó, hạ tầng công nghệ tại các xã ngày càng được hoàn thiện. Trung tâm hành chính công được nâng cấp băng thông Internet; các lĩnh vực bảo hiểm xã hội, y tế, giáo dục triển khai 100% giải pháp thanh toán không tiền mặt, chi trả trợ cấp xã hội qua tài khoản ngân hàng. Các điểm mở tài khoản lưu động ngay tại thôn, bản giúp người dân thuận lợi tiếp cận dịch vụ.

Thái Nguyên cũng trở thành điểm sáng trong chương trình “Bình dân học AI”, với gần 400.000 người tham gia, góp phần nâng cao kỹ năng số cho cộng đồng. Tuy nhiên, theo ông Hà Văn Huấn, Phó Chủ tịch UBND xã Côn Minh, quá trình này vẫn còn nhiều rào cản. Hạ tầng công nghệ thông tin chưa đồng bộ, một số thôn vẫn chưa có sóng điện thoại, tốc độ mạng còn hạn chế. Trình độ và kỹ năng sử dụng công nghệ của người dân chưa đồng đều. Thực tế, toàn tỉnh hiện còn 55 thôn, bản “lõm sóng”, 7 thôn bản chưa có điện lưới và 123 thôn, bản chưa được kết nối Internet cáp quang.

Chuyển đổi số thúc đẩy nông sản vươn xa 

Không chỉ dừng lại ở hạ tầng và dịch vụ công, Thái Nguyên còn xác định thương mại điện tử là chìa khóa giúp nông sản địa phương mở rộng thị trường, tăng giá trị và nâng cao thu nhập cho người dân.

Hợp tác xã Miến Việt Cường ở xã Đồng Hỷ là một trong những đơn vị tiên phong. Từ năm 2016, hợp tác xã đã đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử. Hiện, trung bình mỗi năm hợp tác xã cung cấp 400-500 tấn sản phẩm ra thị trường, trong đó khoảng 10% được tiêu thụ qua thương mại điện tử.

Tương tự, Hợp tác xã trà Sơn Dung ở phường Phan Đình Phùng cũng khai thác mạnh mẽ kênh số. Theo Giám đốc hợp tác xã, chị Nguyễn Thị Như Trang, thay vì đi chào hàng trực tiếp, chúng tôi sử dụng mạng xã hội và sàn thương mại điện tử để quảng bá sản phẩm. Nhiều khách hàng sau khi mua thử trực tuyến đã quay lại đặt hàng số lượng lớn theo hình thức truyền thống.

Đặc biệt, mô hình “Gian hàng Bản Việt - Thái Nguyên” trên sàn Shopee đã tạo dấu ấn mới. Đây là lần đầu tiên một địa phương có gian hàng nông sản chung trên sàn thương mại điện tử lớn nhất Đông Nam Á. Gian hàng quy tụ hàng trăm sản phẩm OCOP, từ trà, miến, chè cho đến đặc sản vùng cao, trở thành cửa ngõ giúp nông sản Thái Nguyên tiếp cận hàng triệu khách hàng trong và ngoài nước.

Không chỉ Shopee, TikTok cũng trở thành kênh quan trọng. Nhiều phiên bán hàng trực tuyến MegaLive đã thu hút hàng triệu lượt người xem và đặt mua.

Với những hiệu quả về kinh tế, xã hội đã được chứng minh, tỉnh Thái Nguyên tập trung đẩy mạnh truyền thông, nâng cao nhận thức cho người dân và hợp tác xã về lợi ích chuyển đổi số. Nhiều lớp tập huấn về marketing số, quản lý gian hàng, bảo mật thông tin đã được tổ chức, giúp người dân yên tâm bán hàng trực tuyến.

Chuyển đổi số không chỉ mang lại thêm thị trường tiêu thụ, nâng cao thu nhập cho bà con, mà còn góp phần giảm nghèo bền vững, rút ngắn khoảng cách phát triển giữa vùng đồng bằng và miền núi. Đó chính là minh chứng rõ ràng nhất cho giá trị của việc đưa công nghệ số về vùng khó, một hành trình đầy thử thách nhưng cũng đầy triển vọng của tỉnh Thái Nguyên.

Thái Nguyên đã có những giải pháp thiết thực, thậm chí lập tổ, đội tổ chức “cầm tay chỉ việc” giúp nhiều bà con vùng sâu, vùng xa tiếp cận công nghệ và ứng dụng vào cả phát triển kinh tế và đời sống xã hội.