Giữa bạt ngàn đồi núi trung du Bắc Bộ, cuộc sống của người dân tộc thiểu số vẫn gắn bó với từng tấc đất, thửa nương, vườn cây, bầy gà, khung cửi. Họ làm ra bao sản vật quý của núi rừng, từ gà đồi Yên Thế, mật ong, măng khô, đến từng chiếc bát gốm mộc mạc mang dáng dấp làng nghề Bắc Ninh.

Thế nhưng, khi thị trường ngày càng mở rộng, bài toán “đầu ra” vẫn luôn là nỗi lo lớn nhất. Sản phẩm làm ra chất lượng, nhưng thiếu thương hiệu, thiếu kênh tiêu thụ, thiếu cách kết nối trực tiếp đến người tiêu dùng. Nhiều người vẫn nói vui: “Cái khéo của người vùng cao là ở đôi tay, nhưng cái yếu lại ở chỗ… không ai biết đến”.

Vài năm gần đây, diện mạo ấy đã khác. Từ những chiếc điện thoại thông minh trong tay người nông dân, từ các lớp tập huấn chuyển đổi số do ngành Công Thương tổ chức, thương mại điện tử đang dần trở thành “đường cao tốc” cho nông sản, hàng hóa vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Không cần qua trung gian, không cần chờ chợ phiên, sản phẩm quê hương giờ đây có thể đến thẳng tay người tiêu dùng ở Hà Nội, Đà Nẵng, TP. Hồ Chí Minh chỉ qua vài cú click chuột.

Hành trình chuyển mình ấy không chỉ là câu chuyện kinh tế, mà còn là sự thay đổi trong tư duy. Bởi từ chỗ quen với “tay cày, tay hái”, bà con nay đã làm quen với “tay bấm, tay quay”. Từ chỗ chỉ biết chờ thương lái, nay họ đã trở thành những “tiểu thương online”, tự tin giới thiệu sản phẩm của mình trước hàng ngàn khán giả trên mạng. Một không gian mới, một cơ hội mới đang thật sự mở ra.

Để hành trình ấy không chỉ là nỗ lực đơn lẻ, nhiều địa phương đã chủ động vào cuộc. Các chương trình xúc tiến thương mại, tập huấn kỹ năng số, hướng dẫn livestream bán hàng… được tổ chức liên tục, đem công nghệ đến tận vùng núi, tận bản làng.

Ở Bắc Ninh, Sở Công Thương được xem là “đầu mối kết nối” trong chuỗi hành trình ấy: kết nối giữa người dân với doanh nghiệp, giữa sản xuất với thị trường, giữa bản làng với nền kinh tế số đang chuyển động từng ngày. 

Từ chính những định hướng cụ thể ấy, Bắc Ninh đã hình thành mạng lưới kết nối thương mại điện tử rộng khắp, giúp sản phẩm nông nghiệp, sản phẩm thủ công của người dân tộc thiểu số không chỉ tiêu thụ tốt trong nước, mà còn từng bước hướng tới xuất khẩu.

Từ những lớp học như thế, người nông dân giờ đây đã biết cách mở gian hàng, biết chọn góc quay, biết sử dụng ánh sáng và lời giới thiệu hấp dẫn. Khi chính quyền vào cuộc, khi người dân đồng lòng, thương mại điện tử đã không còn là “sân chơi” xa vời, mà trở thành một phần trong đời sống kinh tế nông thôn mới.

Tại Yên Thế là vùng đất của gà đồi nổi tiếng, bao đời nay, người dân nơi đây sống bằng nghề chăn nuôi, sản phẩm tươi ngon, sạch, nhưng khâu tiêu thụ luôn là trở ngại. Những năm gần đây, Hợp tác xã Nông nghiệp Xanh Yên Thế bắt đầu tìm đến thương mại điện tử như một hướng đi mới.

Không chỉ riêng nông sản, nhiều làng nghề truyền thống cũng đang “chuyển nhà” lên môi trường số. Ở Bắc Ninh, Hợp tác xã Gốm Du lịch Minh Tâm là minh chứng sinh động cho cách mà thương mại điện tử giúp nghề truyền thống tìm được nhịp sống mới. Nếu trước đây, khách hàng chủ yếu đến tận xưởng, thì nay, chỉ cần một buổi livestream, hàng trăm sản phẩm đã được tiêu thụ ngay trên không gian mạng.

Từ “chợ truyền thống” đến “sàn điện tử”, từ bàn xoay gốm đến camera điện thoại, người nghệ nhân giờ đây vừa là người thợ, vừa là người kể chuyện. Họ kể bằng tay nghề, bằng tình yêu nghề, và bằng cách ứng dụng công nghệ để lan tỏa tinh hoa truyền thống. Sản phẩm gốm Minh Tâm không chỉ đến tay khách hàng trong nước, mà đã nhận được đơn đặt hàng từ nhiều nơi xa, nhờ những buổi livestream giản dị nhưng đầy cảm xúc. Một lần nữa, thương mại điện tử lại chứng minh: ở đâu có sự sáng tạo, ở đó có cơ hội.

Từ nông sản đến gốm truyền thống, mỗi câu chuyện là một lát cắt trong bức tranh chuyển đổi số ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Đó không chỉ là sự thay đổi về cách bán hàng, mà còn là sự thay đổi trong cách nghĩ, cách làm, cách vươn lên. Khi người nông dân biết livestream, khi hợp tác xã chủ động đưa hàng lên sàn, khi ngành Công Thương làm cầu nối chính sách, thì con đường đi của sản phẩm vùng cao sẽ không còn gập ghềnh như trước. Thương mại điện tử không chỉ là công cụ tiêu thụ, mà là động lực giúp người dân tự tin hội nhập, làm chủ không gian số, và giữ hồn văn hóa trong từng sản phẩm.