Chính sách mở đường cho sự chuyển mình

Năm 2021, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi được triển khai theo Quyết định 1719/QĐ‑TTg ngày 14/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ, với mục tiêu giảm tỷ lệ hộ nghèo trung bình trên 3 %/năm và tăng thu nhập vùng dân tộc thiểu số gấp đôi so với năm 2020.

Sau 5 năm, diện mạo vùng dân tộc thiểu số Khánh Hòa đổi thay rõ rệt. Tại khu vực tỉnh Khánh Hòa (cũ), đến cuối tháng 4-2025, đã hoàn thành toàn diện xóa nhà tạm, nhà dột nát (sớm hơn thời hạn Chính phủ giao khoảng 6 tháng) cho 1.326 hộ gia đình đủ điều kiện (trong đó, tập trung nhiều ở vùng ĐBDTTS Khánh Sơn, Khánh Vĩnh). Tất cả công trình đều đảm bảo tiêu chuẩn “3 cứng”, diện tích tối thiểu 30m², tuổi thọ hơn 20 năm, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt cơ bản của người dân.

Ở khu vực phía Nam (tỉnh Ninh Thuận cũ), tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều còn 4,66%; thu nhập bình quân đầu người vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đạt 32,4 triệu đồng/năm; có 33 xã đạt chuẩn nông thôn mới, 16 xã nông thôn mới nâng cao, 1 xã nông thôn mới kiểu mẫu và 106 thôn đạt chuẩn nông thôn mới… 

Theo báo cáo của tỉnh, thu nhập bình quân đầu người vùng dân tộc thiểu số đã tăng 1,3 lần so với năm 2020, tỷ lệ hộ nghèo giảm bình quân trên 4,6%/năm, vượt chỉ tiêu đề ra. Cộng đồng các dân tộc Raglai, Ê Đê, Tày… đã có cơ hội phát triển mạnh mẽ hơn.

Song hành cùng chính sách an sinh, ngành Công Thương Khánh Hòa trở thành “đòn bẩy” quan trọng trong việc biến hỗ trợ thành sinh kế bền vững. Nhiều giải pháp đã được triển khai như hỗ trợ phát triển sản phẩm hàng hóa thông qua kết nối doanh nghiệp và hợp tác xã để xây dựng vùng nguyên liệu, đưa sản phẩm như mía tím Khánh Sơn, cà phê Khánh Vĩnh, dược liệu bản địa vào chuỗi cung ứng.

Bên cạnh đó, tăng cường xúc tiến thương mại bằng cách tổ chức hội chợ, tuần hàng nông sản, đưa sản phẩm vùng dân tộc thiểu số vào siêu thị, chuỗi bán lẻ và sàn thương mại điện tử. Thêm nữa, triển khai gói vay ưu đãi cho hộ dân tộc kết hợp đào tạo kỹ thuật canh tác và kỹ năng kinh doanh.

Một điểm thay đổi rõ nét là tư duy của bà con vùng dân tộc thiểu số đã chuyển từ trông chờ hỗ trợ sang chủ động sản xuất. Nhiều hộ Raglai ở xã Khánh Sơn, nhờ vốn vay ưu đãi kết hợp hướng dẫn kỹ thuật, đã chuyển từ trồng lúa rẫy sang cây ăn quả và chăn nuôi hàng hóa, thu nhập tăng gấp 3 lần. Các mô hình hợp tác xã do thanh niên dân tộc thành lập đang phát triển mạnh nhờ liên kết tiêu thụ với doanh nghiệp.

Chị Pin Thị Sương, thành viên HTX Nông nghiệp Sơn Bình (xã Tây Khánh Sơn), chia sẻ: “Trước đây, chúng tôi chỉ biết làm nông để đủ ăn. Nay sản phẩm làm ra có hợp đồng tiêu thụ ổn định, thu nhập gấp nhiều lần, cuộc sống thay đổi rõ rệt”.

Song song với sản xuất, chương trình chú trọng nâng cao chất lượng giáo dục và y tế vùng dân tộc thiểu số. Các dự án đào tạo giáo viên, nâng cấp trường học bán trú, chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ em, phòng chống suy dinh dưỡng đã giúp tỷ lệ trẻ em đến trường và sức khỏe cộng đồng cải thiện đáng kể.

Hoạt động bảo tồn văn hóa, phát triển du lịch cộng đồng cũng được đẩy mạnh. Nhiều làng du lịch Raglai đã hình thành, vừa gìn giữ bản sắc vừa tạo sinh kế mới cho người dân.

Thách thức và hướng đi sau năm 2025

Dù đạt nhiều thành tựu, Khánh Hòa vẫn đối diện một số khó khăn: giải ngân một số dự án còn chậm, hạ tầng ở các xã vùng sâu chưa đồng bộ, năng lực quản trị của một số hợp tác xã còn hạn chế. Thời gian tới, tỉnh đặt mục tiêu tiếp tục lồng ghép nguồn lực, đẩy mạnh liên kết sản xuất - tiêu thụ, nhân rộng mô hình giảm nghèo gắn với phát triển thị trường.

Đặc biệt, ngành Công Thương sẽ giữ vai trò trung tâm trong kết nối sản phẩm vùng dân tộc thiểu số với chuỗi cung ứng, khai thác thương mại điện tử và mở rộng xuất khẩu các sản phẩm đặc thù.

Sau 5 năm triển khai, chương trình mục tiêu quốc gia không chỉ giúp Khánh Hòa giảm nghèo nhanh mà còn tạo nền tảng phát triển lâu dài cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Sự đồng bộ từ chính sách, đầu tư hạ tầng đến giải pháp sản xuất, cùng vai trò kết nối mạnh mẽ của ngành Công Thương đã biến hỗ trợ thành cơ hội, trợ cấp thành sinh kế, và khát vọng thoát nghèo thành hiện thực.

Đây không chỉ là thành tựu của một giai đoạn 2021-2025 mà còn là lời cam kết cho chặng đường phát triển bền vững của vùng dân tộc thiểu số Khánh Hòa trong thập niên tới.