Phú Thọ – vùng đất cội nguồn dân tộc Việt không chỉ nổi tiếng với di tích lịch sử Đền Hùng, di sản văn hóa phi vật thể Hát Xoan mà còn có nhiều đặc sản địa phương nức tiếng gần xa. Trong đó, mỳ gạo Hùng Lô là sản phẩm tiêu biểu, không chỉ khẳng định vị thế trên thị trường mà còn góp phần tạo sinh kế bền vững cho người dân địa phương.

Từ làng nghề truyền thống đến thương hiệu OCOP 5 sao

Nghề làm mỳ gạo tại xã Hùng Lô (thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ) được công nhận là làng nghề vào năm 2004. Dựa trên nền tảng làng nghề truyền thống nhiều đời, năm 2016, Hợp tác xã (HTX) sản xuất, chế biến và tiêu thụ mỳ gạo Hùng Lô chính thức được thành lập với vỏn vẹn 7 thành viên ban đầu. Đến nay, HTX đã phát triển với 12 thành viên chính thức và tạo việc làm thường xuyên cho gần 30 lao động địa phương.

Mỳ gạo Hùng Lô được sản xuất theo phương pháp thủ công truyền thống kết hợp cải tiến công nghệ, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, không chất bảo quản. Ảnh: Thu Thủy

Mỳ Hùng Lô được sản xuất theo phương pháp thủ công truyền thống kết hợp cải tiến công nghệ, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, không chất bảo quản. Nhờ chú trọng chất lượng và đổi mới mẫu mã, từ năm 2018 đến nay, HTX đã có 3 sản phẩm đạt OCOP 4 sao và đến năm 2025, một sản phẩm chính thức được nâng hạng lên OCOP 5 sao cấp Quốc gia – khẳng định vị thế thương hiệu trên thị trường.

Không chỉ dừng lại ở tiêu dùng trong nước, năm 2022 sản phẩm đã bắt đầu xuất khẩu sang Nhật Bản và năm 2025 tiếp tục mở rộng thị trường sang Đài Loan. Các sản phẩm hiện có mặt trong nhiều hệ thống siêu thị lớn như: WinMart, CoopMart cùng các cửa hàng tiện ích khắp cả nước.

Tạo sinh kế bền vững cho người dân địa phương

Với phương châm “Sản xuất gắn với sinh kế”, HTX mỳ Hùng Lô đã góp phần quan trọng trong công cuộc xóa đói giảm nghèo, tạo công ăn việc làm ổn định cho người dân. Không chỉ các lao động trẻ, mà cả những lao động trung niên, người cao tuổi, vốn khó tìm được việc làm phù hợp cũng được tạo điều kiện tham gia sản xuất.

Hiện nay, lương bình quân của người lao động trong HTX đạt từ 5,5 - 6 triệu đồng/tháng đối với người cao tuổi, và 7 - 9 triệu đồng/tháng với lao động trẻ, tùy vị trí và tay nghề. HTX còn hỗ trợ người lao động tham gia bảo hiểm xã hội theo cả hình thức bắt buộc và tự nguyện. Đó cũng là điều hiếm thấy ở các cơ sở sản xuất nông sản nhỏ lẻ hiện nay.

Giám đốc HTX mỳ gạo Hùng Lô Cao Đăng Duy chia sẻ: “Trước kia bà con làm nghề theo kiểu thời vụ, manh mún. Từ khi vào hợp tác xã, sản phẩm làm ra đến đâu tiêu thụ hết đến đó. Cuộc sống ổn định hơn, người dân yên tâm và gắn bó lâu dài với nghề.”

HTX hiện sản xuất khoảng chục dòng sản phẩm khác nhau như: mỳ trắng (mỳ, bún, phở), mỳ gạo lứt, mỳ khoai lang tím, mỳ bí đỏ… phù hợp nhu cầu đa dạng của thị trường từ bình dân đến quà tặng cao cấp.

Kết nối phát triển du lịch – thương mại

Không chỉ là sản phẩm OCOP tiêu biểu, mỳ gạo Hùng Lô còn có tiềm năng lớn để gắn với phát triển du lịch địa phương. HTX mỳ gạo Hùng Lô được kết nối với điểm du lịch văn hóa cộng đồng xã Hùng Lô và các điểm du lịch của tỉnh Phú Thọ. Nơi đây thu hút hàng trăm đoàn khách trong và ngoài nước mỗi năm với các chuỗi hoạt động: Thăm đình cổ, nghe hát xoan, thăm nhà cổ trên địa bàn xã, trải nghiệm gói bánh chưng, bánh dày.

Đây cũng là lợi thế để đưa du khách tới tham quan làng nghề, trải nghiệm quy trình làm mỳ truyền thống, qua đó tăng thêm giá trị du lịch, văn hóa, ẩm thực tại địa phương.

HTX mỳ Hùng Lô đã góp phần quan trọng trong công cuộc xóa đói giảm nghèo, tạo công ăn việc làm ổn định cho người dân. Ảnh: CTV

Hiện nay, HTX cũng đang tích cực truyền thông trên các nền tảng mạng xã hội như Facebook, Zalo, TikTok để quảng bá sản phẩm và lan tỏa hình ảnh quê hương. Tuy nhiên, nhân lực còn hạn chế khiến việc phát triển thương mại điện tử chưa được như mong muốn. “Nếu có thêm hỗ trợ về truyền thông, xúc tiến thương mại từ các cấp, chúng tôi hoàn toàn có thể tổ chức đón khách du lịch trải nghiệm, vừa nâng cao giá trị sản phẩm, vừa góp phần quảng bá địa phương”, ông Duy chia sẻ.

Một trong những khó khăn lớn hiện nay của HTX là quy mô sản xuất còn nhỏ, cơ sở vật chất chưa đồng bộ, diện tích nhà xưởng chưa đủ để mở rộng dây chuyền sản xuất khép kín. HTX mong muốn được địa phương hỗ trợ thuê đất mở rộng cơ sở, xây dựng nhà xưởng mới khang trang, hiện đại để nâng cao năng suất và đảm bảo chất lượng sản phẩm khi nhu cầu thị trường ngày càng tăng cao.

Mỗi năm, doanh thu của HTX đạt trên 10 tỷ đồng - con số ấn tượng với một HTX sản xuất nông sản truyền thống. Tuy vậy, theo ông Duy, mức lợi nhuận chưa cao do giá thành sản phẩm phải giữ ở mức cạnh tranh. “Chúng tôi mong muốn có thêm cơ hội tham gia các chương trình xúc tiến thương mại, hội chợ OCOP trong và ngoài nước để đưa sản phẩm mỳ Hùng Lô vươn xa hơn”.