Thoát nghèo từ chuyển đổi cây trồng

Xã Rờ Kơi (tỉnh Quảng Ngãi) là xã thuần nông, phần lớn là người dân tộc thiểu số. Mặc dù có vườn rộng nhưng giá trị cây trồng thấp do quy hoạch chưa hợp lý, trồng cây tạp, kỹ thuật kém và chưa phù hợp thổ nhưỡng.

Trước thực trạng này, địa phương này vận động, hỗ trợ người dân cải tạo vườn, loại bỏ cây kém chất lượng, trồng cây giá trị cao và hướng dẫn kỹ thuật. Nhờ đó, hàng trăm ha vườn tạp được chuyển sang trồng cây sầu riêng, mắc ca, cà phê… mang lại thu nhập cao, giúp nhiều hộ dân thoát nghèo.

Ông Nguyễn Minh Thuận, Chủ tịch UBND xã Rờ Kơi (tỉnh Quảng Ngãi) cho biết, trong những năm qua, địa phương đã tăng cường thực hiện cải tạo vườn tạp trên địa bàn xã. Tính đến nay, xã Rờ Kơi đã thực hiện cải tạo hơn 250ha vườn tạp của 1.046 hộ dân, trong đó có 84 hộ người kinh và 387 hộ đồng bào dân tộc thiểu số. Qua đánh giá tỷ lệ cây trồng sống đạt 96%, hiện nay người dân đang chăm sóc, trồng dặm số cây bị chết.

Cụ thể, giai đoạn 2022 - 2023 cải tạo 18,9ha (gồm 8,49ha sầu riêng, 5ha mắc ca, 5,41ha cây trồng khác); năm 2024 hơn 187ha (126,7ha sầu riêng, 52ha mắc ca, 8,6ha cây trồng khác); năm 2025 hơn 44ha (28,9ha sầu riêng của 104 hộ, 15,5ha cà phê của 42 hộ).

Còn xã Xốp cách trung tâm tỉnh Quảng Ngãi hơn 300km, với 1.650 hộ dân, chủ yếu là người Giẻ Triêng và Xơ Đăng cùng Ba Nam Giai Rai, Mường, Thái... Dù còn nhiều khó khăn, song địa phương đã đẩy mạnh cải tạo vườn tạp, vận động người dân loại bỏ cây trồng kém hiệu quả, đưa vào trồng các loại cây trồng phù hợp thổ nhưỡng. Qua đó mang lại thu nhập cao, góp phần nâng cao đời sống và giảm nghèo bền vững.

Lãnh đạo xã Xốp cho biết, trong thời gian qua, việc chuyển đổi một số cây trồng có giá trị kinh tế cao được chú trọng, người dân tích cực hưởng ứng đã góp phần từng bước hình thành một số vùng chuyên canh cây công nghiệp nổi bật.

Dự kiến đến cuối năm 2025, tổng diện tích gieo trồng cây chủ yếu là 1.557ha, với các loại cây trồng như ngô, lúa, sắn; diện tích cây lâu năm hơn 1.374ha, với các loại cây cà phê, ăn quả, mắc ca, Sâm Ngọc Linh; cây dược liệu 20ha, như cây Hồng đẳng sâm, Đinh lăng, cây Nghệ… Đặc biệt, địa phương có nhiều tiềm năng trở thành vùng chuyên canh cây nông nghiệp, nhất là dược liệu, cây công nghiệp, cây chè, thuốc lá… có giá trị kinh tế cao.

Tiếp tục đẩy mạnh cải tạo vườn tạp

Chủ tịch UBND xã Rờ Kơi Nguyễn Minh Thuận nhìn nhận, do phần lớn người dân trên địa bàn xã là đồng bào dân tộc thiểu số, đời sống kinh tế còn khó khăn, nên việc đầu tư chăm sóc và áp dụng kỹ thuật cải tạo vườn tạp vẫn gặp nhiều trở ngại. Nhiều hộ chưa nhận thức đầy đủ ý nghĩa và tầm quan trọng của việc tự lực cải tạo vườn tạp, khiến kế hoạch triển khai chưa đạt hiệu quả như mong muốn.

Ông Thuận cho biết, trong thời gian tới, xã tiếp tục tranh thủ các nguồn lực từ các chương trình mục tiêu quốc gia và sự đóng góp của nhân dân, đồng thời kêu gọi sự hỗ trợ từ các tổ chức, cá nhân nhằm giúp đỡ hộ nghèo và chuyển giao khoa học kỹ thuật, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng cây trồng. 

Trong khi đó, Bí thư Đảng uỷ xã Xốp Trần Trọng Từ nhìn nhận, trên địa bàn xã hiện còn một bộ phận người dân chưa mạnh dạn chủ động trong việc lựa chọn cây, con giống có giá trị kinh tế cao đưa vào sản xuất, kinh doanh để thoát nghèo, vươn lên làm giàu, việc áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật còn hạn chế. Nhất là ý thức trong việc phối hợp cùng với địa phương cải tạo vườn tạp, cảnh quan môi trường, xây dựng nếp sống văn hóa, văn minh chưa cao.

Theo ông Từ, trong thời gian tới, địa phương sẽ chú trọng phát triển kinh tế, lấy kinh tế hộ gia đình là trọng tâm để nâng cao đời sống của người dân, kinh tế tư nhân làm động lực quan trọng để tăng trưởng. Hỗ trợ xây dựng hiệu quả phát triển kinh tế hộ gia đình theo mô hình “cầm tay, chỉ việc”.

Địa phương sẽ quan tâm phát triển kinh tế nông nghiệp, nông thôn. Trong đó, chú trọng chuyển đổi, phát triển, hình thành vùng trồng các loại cây có hiệu quả kinh tế cao, một số loại cây tiềm năng gắn với phát triển công nghiệp chế biến nông sản, lâm sản. Phát triển mạnh diện tích cây cà phê, trong đó, tập trung cây cà phê xứ lạnh Arabica.

Đồng thời, khuyến khích, vận động người dân mở rộng diện tích trồng, tái canh cây cà phê xứ lạnh đối với những vườn cây lâu năm, già cỗi, kém năng suất hoặc trên diện tích cây bời lời, cây sắn không hiệu quả.

Bên cạnh đó, tổ chức trồng thí điểm tiến đến mở rộng diện tích một số loại cây trồng tiềm năng (cây nguyên liệu thuốc lá); khai khác có hiệu quả mặt nước lớn để phát triển nuôi trồng thủy sản; đẩy mạnh áp dụng tiến bộ khoa học vào thực tiễn canh tác, sản xuất.

Đặc biệt, địa phương ưu tiên các nguồn lực của Nhà nước hỗ trợ, cho vay vốn và phát huy nội lực của người dân, đẩy mạnh vận động, khuyến khích người dân ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số gia tăng diện tích cây cà phê xứ lạnh.

Ngoài ra, xã cũng phát triển diện tích cây mắc ca, cây dược liệu, đặc biệt là cây Sâm Ngọc linh để cùng với các xã lân cận hình thành vùng trồng dược liệu trọng điểm của khu vực…

Những năm qua, tỉnh Quảng Ngãi đã triển khai nhiều chương trình hỗ trợ cải tạo vườn tạp, mở hướng sản xuất mới cho đồng bào dân tộc thiểu số ở các địa phương miền núi. Nhiều diện tích đất vườn trước đây bỏ hoang hoặc trồng cây kém hiệu quả đã được chuyển đổi sang các loại cây ăn quả, cây dược liệu cho năng suất, giá trị kinh tế cao.