Bản sắc văn hoá thành điểm nhấn du lịch

Làng Đăk Răng là ngôi làng ở xã biên giới Dục Nông (tỉnh Quảng Ngãi), là nơi sinh sống của cộng đồng người Gié Triêng với 110 hộ, 348 nhân khẩu. Ngôi làng vẫn đang lưu giữ được những nét đặc trưng riêng về kiến trúc truyền thống của đồng bào Gié Triêng, cùng với đó là những giá trị đặc sắc về văn hóa, phong tục, tập quán lâu đời. Chính điều này đã tạo nên sức hút đặc biệt cho Đăk Răng trong phát triển du lịch cộng đồng.

Du khách khi đến đây không chỉ tham quan mà còn có cơ hội trực tiếp trải nghiệm các lễ hội văn hóa truyền thống, tham gia làm rượu cần, dệt thổ cẩm, chế tác nhạc cụ, đan lát dụng cụ sản xuất - sinh hoạt gia đình. Đồng thời, khách cũng được thưởng thức và tìm hiểu về các món ăn, thực phẩm đặc trưng được khai thác từ tự nhiên hoặc do người dân địa phương sản xuất, mang đậm dấu ấn văn hóa bản địa.

Năm 2024, làng Đăk Răng được công nhận là làng du lịch cộng đồng, qua đó, góp phần thúc đẩy sự phát triển du lịch, nâng cao thu nhập cho người dân và hơn hết là nâng cao nhận thức cho thế hệ trẻ trong việc gìn giữ và tiếp tục phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của người Gié Triêng.

Lãnh đạo xã Dục Nông cho biết, để phát triển du lịch có hiệu quả, một số hộ gia đình có điều kiện đã xây dựng mô hình homestay, tổ chức phục vụ, hướng dẫn du khách tham quan các hoạt động văn hóa tại làng.

Bên cạnh đó, chính quyền địa phương còn hỗ trợ, khuyến khích người sản xuất, người dân địa phương xây dựng mô hình du lịch dịch vụ trải nghiệm hoạt động sản xuất nông nghiệp, nông thôn phục vụ khách du lịch. Tiếp tục tập trung khai thác các thế mạnh về sản phẩm về các sản phẩm thủ công mỹ nghệ truyền thống như đan lát, tạc tượng, dệt thổ cẩm; kiến nghị cấp trên đầu tư cơ sở hạ tầng phục vụ khai thác du lịch.

Ngoài ra, làng Đăk Răng đã thành lập tổ nghệ nhân thu hút hơn 30 thành viên tham gia, gồm nghệ nhân cồng chiêng, chế tác nhạc cụ truyền thống, tạc tượng, dệt thổ cẩm. Ngoài tham gia các sự kiện, lễ hội văn hóa, Tổ nghệ nhân làng Đăk Răng còn truyền dạy văn hóa dân gian của người Giẻ Triêng cho thế hệ trẻ trong làng. 

Phát triển kinh tế gắn với văn hóa bản địa

Bí thư Đảng uỷ xã Dục Nông A Xây cho biết, trong thời gian qua, công tác phát triển du lịch trên địa bàn xã bước đầu đã được quan tâm. Xây dựng và phát triển các sản phẩm du lịch đặc trưng riêng, trọng tâm là du lịch tham quan, nghiên cứu văn hóa, lịch sử, du lịch cộng đồng.

Trong đó, làng Đăk Răng đã được UBND tỉnh công nhận là làng du lịch cộng đồng cấp tỉnh, bước đầu đã thu hút được khách du lịch đến tham quan. Đến nay đã thu hút gần 1.000 du khách tham quan.

Bên cạnh đó, việc gìn giữ, xây dựng môi trường văn hóa được chú trọng. Các thiết chế văn hóa ở cơ sở được quan tâm đầu tư, phát huy giá trị. Chất lượng, hiệu quả hoạt động văn hoá từng bước được nâng cao. Nhất là đời sống văn hoá của nhân dân không ngừng được cải thiện.

Đặc biệt là các di sản văn hóa vật thể, phi vật thể được quan tâm bảo tồn và phát huy, nhất là các giá trị văn hóa đặc sắc của đồng bào các dân tộc Gié Triêng, Xơ Đăng; tạo nên không gian văn hóa đa dạng, độc đáo và giàu bản sắc.

Đến nay, trên địa bàn xã có 24/24 thôn, làng có bộ cồng chiêng và đội nghệ nhân múa xoang; 24/24 thôn, làng có nhà rông, nhà văn hóa; đã phục dựng lễ hội, nghi thức tại một số thôn trên địa bàn…

Ông A Xây cho biết, trong thời gian tới, địa phương tiếp tục xây dựng điểm du lịch cộng đồng thôn Đăk Răng gắn với di tích lịch sử chiến thắng Đăk Seang; khôi phục, bảo tồn, phát huy giá trị bản sắc văn hóa, ngành nghề truyền thống dân tộc Xơ Đăng, Gié Triêng, nhất là khôi phục các lễ hội, nghi lễ để thu hút khách du lịch.

Ngoài ra, phát triển du lịch xã Dục Nông trong kết nối với các điểm du lịch các xã phụ cận theo hướng hình thành các tua, tuyến du lịch liên xã. Nghiên cứu, đề xuất cấp thẩm quyền từng bước hình thành điểm du lịch sinh thái thác nước Đăk Chờ gắn với hồ chứa nước công trình thủy lợi Ia Tun (sau khi tỉnh hoàn thành đầu tư, đưa vào sử dụng)…

Mới đây, Viện Âm nhạc đã phối hợp với UBND xã Dục Nông tổ chức Lớp truyền dạy các làn điệu dân ca và dân nhạc của dân tộc Giẻ Triêng. Hoạt động này không chỉ nhằm khôi phục, lan tỏa những làn điệu âm nhạc truyền thống độc đáo, mà còn hiện thực hóa chủ trương gìn giữ, phát huy giá trị văn hóa dân tộc thiểu số, xây dựng đời sống văn hóa cơ sở giàu bản sắc, tạo nền tảng quan trọng cho phát triển du lịch cộng đồng.

Sau gần một tháng triển khai, lớp học đã thu hút gần 50 học viên ở nhiều lứa tuổi tham gia. Dưới sự hướng dẫn trực tiếp của các nghệ nhân giàu kinh nghiệm như A Chung, A Lanh, Y Út, Y Nai, Y Bia, học viên được làm quen, luyện tập và thực hành các làn điệu dân ca, điệu múa, nhạc cụ truyền thống gắn bó mật thiết với đời sống văn hóa cộng đồng người Giẻ Triêng.

Những lớp học này không chỉ góp phần nuôi dưỡng tình yêu, niềm tự hào văn hóa dân tộc trong thế hệ trẻ, mà còn mở ra cơ hội để biến giá trị văn hóa thành sản phẩm du lịch đặc sắc, góp phần phát triển kinh tế địa phương…

Việc công nhận và phát triển Làng du lịch cộng đồng Đăk Răng không chỉ góp phần bảo tồn bản sắc văn hóa, nâng cao đời sống nhân dân mà còn mở ra hướng phát triển kinh tế mới cho vùng biên giới Quảng Ngãi. Đây sẽ là tiền đề để xã Dục Nông cũng như các địa phương khác của tỉnh tiếp tục phát huy tiềm năng, lợi thế, đưa du lịch cộng đồng trở thành ngành kinh tế mũi nhọn trong thời gian tới.