Chính sách đồng bộ là nền tảng phát triển sản phẩm 

Sơn La là địa phương giàu tiềm năng với nông sản đặc trưng, dược liệu vùng cao và thủ công mỹ nghệ bản địa. Nhằm khai thác thế mạnh này, từ năm 2013, tỉnh đã tổ chức chương trình bình chọn sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu. Đến nay, Hội đồng bình chọn đã công nhận 148 sản phẩm cấp tỉnh, 23 sản phẩm cấp khu vực và 11 sản phẩm vươn tới cấp quốc gia.

Xác định việc xây dựng và phát triển sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu là cơ sở quan trọng nhằm thúc đẩy phát triển các sản phẩm thế mạnh của địa phương, tạo đầu ra ổn định cho sản phẩm hàng hoá, hoạt động bình chọn đã được tổ chức định kỳ hai năm một lần. Theo Kế hoạch số 145/KH-UBND về việc tổ chức chức bình chọn sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu tỉnh Sơn La, năm 2025, tỉnh sẽ tiếp tục lựa chọn, tôn vinh các sản phẩm chất lượng, có giá trị sử dụng cao, tiềm năng phát triển sản xuất và mở rộng thị trường.

Song song đó, Nghị quyết số 109/2025/NQ-HĐND ngày 29 tháng 4 năm 2025 của HĐND tỉnh Sơn La quy định mức chi hoạt động khuyến công tỉnh Sơn La đã quy định mức chi tối đa, ưu tiên hỗ trợ doanh nghiệp, HTX trong đầu tư máy móc thiết bị, cải tiến sản phẩm, tổ chức sự kiện giới thiệu, đào tạo kỹ thuật. Bên cạnh đó, ưu tiên tổ chức các sự kiện xúc tiến thương mại nhằm thúc đẩy sản xuất, chế biến sản phẩm công nghiệp nông thôn, tăng sức cạnh tranh, mở rộng đầu ra sản phẩm.

Tỉnh cũng ưu tiên hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã đầu tư máy móc, cải tiến công nghệ, thiết kế bao bì, xây dựng thương hiệu. Đồng thời, lồng ghép các chương trình OCOP, nông thôn mới và xúc tiến thương mại để tối ưu nguồn lực.

Doanh nghiệp, HTX “vươn xa” nhờ tiếp sức chính sách

Từ những chính sách đúng đắn, kịp thời, nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã ở Sơn La đã được hỗ trợ thiết thực từ chương trình công nghiệp nông thôn tiêu biểu. Theo đó, Công ty CP Trà Dũng Lâm (xã Tô Múa) là ví dụ tiêu biểu. Công ty được hỗ trợ hơn 300 triệu đồng để đầu tư dây chuyền chế biến chè hiện đại, nâng năng suất, giảm chi phí, đồng thời mở rộng bao tiêu nguyên liệu cho vùng chè địa phương.

Tại Mai Sơn, HTX Dâu tây Xuân Quế (xã Mai Sơn) được hỗ trợ đầu tư máy sấy lạnh công suất 600 kg/mẻ, giúp chế biến dâu sấy dẻo và các sản phẩm cấp đông. Nhờ vậy, sản lượng dâu chế biến đạt hàng trăm tấn mỗi năm, giảm áp lực tiêu thụ vụ mùa, nâng thu nhập nông dân.

Sản phẩm “Chè Trọng Nguyên” của HTX Sản xuất, kinh doanh và dịch vụ tổng hợp Bình Thuận, xã Bình Thuận đã được công nhận cấp tỉnh, khu vực, quốc gia. Bà Nguyễn Thị Bình, Phó Giám đốc HTX, chia sẻ: Nhờ được công nhận sản phẩm tiêu biểu, HTX được hỗ trợ cải tiến công nghệ, đầu tư bao bì, nâng cấp nhà xưởng, đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu. Doanh thu tăng gần 30% mỗi năm, mở rộng xuất khẩu sang thị trường Đài Loan với khoảng 500 tấn chè khô mỗi năm.

Còn hộ kinh doanh Đào Thị Hiếu, xã Quỳnh Nhai đã nghiên cứu chế biến các sản phẩm được chế biến từ cá, tôm sông Đà, như: Chả cá, xúc xích cá, ruốc cá, giò cá, cá sấy khô... Năm 2023, sản phẩm xúc xích cá sông Đà được bình chọn sản phẩm cấp tỉnh. Chị Hiếu chia sẻ: Hiện nay, trung bình mỗi năm, hộ thu mua gần 20 tấn cá, tôm sông Đà tươi để chế biến các sản phẩm. Nhờ được hỗ trợ tham gia các gian hàng trưng bày, giới thiệu sản phẩm do địa phương tổ chức, sản phẩm chả cá, xúc xích cá ngày càng được nhiều khách hàng biết đến và lựa chọn.

Không chỉ dừng ở hỗ trợ thiết bị, tỉnh Sơn La còn đầu tư mạnh vào xúc tiến thương mại. Nhiều sản phẩm công nghiệp nông thôn như cà phê Bích Thao, chè đặc sản, mật ong rừng, thịt trâu gác bếp đã được quảng bá tại hội chợ trong và ngoài tỉnh, đồng thời đưa lên các sàn thương mại điện tử như nongsan.buudien.vn, Sendo… HTX Cà phê Bích Thao hiện xuất khẩu 4.000-6.000 tấn cà phê nhân và 1,5 tấn cà phê rang xay mỗi năm, doanh thu khoảng 40 tỷ đồng.

Theo Sở Công Thương tỉnh Sơn La, giai đoạn 2020-2023, Sơn La đã dành hơn 20 tỷ đồng hỗ trợ xây dựng thương hiệu, thiết kế bao bì, đăng ký nhãn hiệu cho 19 cơ sở, tổ chức hơn 30 lớp tập huấn VietGAP, GlobalGAP và truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Đây là những bước đi nền tảng giúp sản phẩm công nghiệp nông thôn Sơn La đạt chuẩn chất lượng và dễ dàng kết nối với hệ thống phân phối lớn.

Những con số 148 sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp tỉnh, 23 cấp khu vực và 11 cấp quốc gia không chỉ là kết quả thống kê mà còn phản ánh chiến lược phát triển bền vững của Sơn La. Tỉnh đang dần hình thành chuỗi giá trị khép kín: quy hoạch vùng nguyên liệu, đầu tư công nghệ chế biến, xây dựng thương hiệu, kết nối thị trường.

Đặc biệt, Chương trình hỗ trợ công nghiệp chế biến nông sản từ cây công nghiệp của Sơn La tập trung đầu tư nhà máy, áp dụng tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP và truy xuất nguồn gốc QR code, giúp sản phẩm chè, cà phê, dâu tây, mận... không chỉ mở rộng thị trường trong nước mà còn tiếp cận xuất khẩu.

Việc gắn sản phẩm công nghiệp nông thôn với chính sách xúc tiến thương mại đã góp phần nâng cao thu nhập cho nông dân, tạo việc làm cho hàng nghìn lao động và thúc đẩy kinh tế nông thôn. Nhiều cơ sở sản xuất nhỏ đã chuyển mình thành doanh nghiệp, thương hiệu mạnh, khẳng định vị thế trên bản đồ thương mại quốc gia.

Hơn một thập kỷ triển khai chương trình công nghiệp nông thôn tiêu biểu tại Sơn La đã chứng minh hiệu quả của sự kết hợp giữa chính sách khuyến công, xúc tiến thương mại và phát triển thương hiệu. Từ những sản phẩm bản địa mộc mạc, tỉnh đã tạo dựng những thương hiệu có sức lan tỏa, góp phần chuyển đổi kinh tế nông thôn theo hướng hiện đại, hội nhập và bền vững.

Năm 2025, tỉnh Sơn La sẽ tổ chức bình chọn công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp tỉnh trong quý III và IV. Các sản phẩm tham gia được chia thành 4 nhóm: Thủ công mỹ nghệ; chế biến nông, lâm, thủy sản và thực phẩm; thiết bị, máy móc, dụng cụ và phụ tùng cơ khí; các sản phẩm khác.