Chạm giấc mơ khởi nghiệp từ những chùm nho Hạ Đen

Giữa những vạt núi đá xám ngắt và sương mù bảng lảng của xã Thanh Thủy, tỉnh Tuyên Quang (trước sáp nhập là xã Phương Tiến, huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang), có một màu xanh mướt khác lạ vươn lên từ mảnh vườn nhỏ hơn 1.000 mét vuông. Nơi ấy, hơn 400 gốc nho Hạ Đen đang trĩu quả, đỏ mọng dưới mái nhà màng hiện đại, hé lộ một hành trình giảm nghèo bền vững từ nông nghiệp sạch đầy đam mê và nghị lực của người phụ nữ tên Nguyễn Thị Hồng Hạnh.

Không có xuất phát điểm thuận lợi, không được kế thừa một mô hình bài bản, chị Hạnh bước vào hành trình khởi nghiệp từ chính những thất bại và khao khát đổi thay. Năm 2022, khi kinh tế gia đình còn bộn bề khó khăn, ruộng vườn quanh nhà gần như bỏ trống hoặc cho năng suất thấp, chị Hạnh với tâm thế của người không cam chịu bắt đầu lần mò tìm hướng đi mới. Những giống cây từng trồng đều không mang lại hiệu quả. Tuy nhiên, chính trong hoàn cảnh đó, chị bén duyên với một giống nho mới lạ là nho Hạ Đen, loại cây vốn được đánh giá có năng suất cao, phù hợp với khí hậu và thổ nhưỡng vùng đồi núi.

Khởi đầu không hề dễ dàng, gia đình chị phải vay vốn để dựng nhà màng, mua cây giống, đầu tư hệ thống tưới. Nhưng cây chết nhiều, ít đậu quả, khiến chị không ít lần trắng tay. Tuy nhiên, điều đáng quý ở người phụ nữ vùng cao này là tinh thần không bỏ cuộc. Vụ sau học từ vụ trước, kỹ thuật dần cải thiện, cây nho thích nghi tốt hơn, ra trái đều và đạt năng suất cao. “Mỗi lần vườn cho trái đều, tôi như được tiếp thêm động lực. Cây càng ra trái, tôi càng tin mình đang đi đúng hướng”, chị Hạnh trải lòng trong ánh mắt ánh lên sự tự hào.

Giờ đây, mỗi năm vườn cho hai vụ thu hoạch, mỗi chùm nho có thể nặng tới gần 1kg, ngọt đậm, không hạt, bán tại vườn với giá 150.000 đồng/kg. Tổng thu nhập từ mô hình đạt gần 100 triệu đồng/năm. Đây là con số không quá lớn nếu so với thành thị, nhưng là bước ngoặt thực sự với một hộ gia đình vùng cao của tỉnh Tuyên Quang.

Không chỉ trồng nho đơn thuần, chị Hạnh còn mở rộng mô hình theo hướng kết hợp nông nghiệp và du lịch. Tận dụng sức hút của nho Hạ Đen, chị mạnh dạn quảng bá mô hình trên các nền tảng mạng xã hội như Facebook, Zalo. Nhờ đó, vườn nho trở thành điểm đến trải nghiệm độc đáo cho du khách trong và ngoài tỉnh. Những ngày đầu tháng 7, con đường nhỏ dẫn vào thôn Cường Thịnh (xã Thanh Thủy) bỗng đông vui lạ thường. Du khách đến không chỉ để mua nho, mà còn tận tay cắt chùm, thưởng thức vị ngọt trái nho trên tay, ghi lại những khoảnh khắc trong vườn nho sạch giữa núi rừng. Giá vé trải nghiệm 20.000 đồng/người là mức rất mềm, đủ để tạo dòng thu phụ cho mô hình và lan tỏa tinh thần làm nông kiểu mới.

“Đây là lần đầu tiên tôi được tận tay hái nho trong một vườn nông nghiệp sạch. Không gian yên bình, những chùm nho ngọt lịm và cách làm chuyên nghiệp khiến tôi rất ấn tượng”, bà Trần Thị Thanh Hương, du khách đến từ phường Hà Giang 2 chia sẻ, ánh mắt vẫn chưa rời khỏi giàn nho đang chín.

Mở ra hướng đi mới cho nông nghiệp địa phương

Hành trình của chị Hạnh không còn là câu chuyện cá nhân mà đã dần tạo nên hiệu ứng lan tỏa trong cộng đồng. Từ một hộ trồng nho đầu tiên, mô hình của chị được đánh giá cao vì không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế, mà còn tạo việc làm thường xuyên cho nhiều chị em trong thôn, từ đó thúc đẩy phát triển kinh tế hộ và xây dựng nông thôn mới theo chiều sâu.

Lãnh đạo UBND xã Thanh Thủy đánh giá cao nỗ lực của chị Hạnh: “Chị là người tiên phong trồng nho ở địa phương. Mô hình này phù hợp với chủ trương chuyển đổi cơ cấu cây trồng, đặc biệt là phát triển nông nghiệp gắn với du lịch trải nghiệm, một xu hướng bền vững mà địa phương đang khuyến khích”.

Không riêng chị Hạnh, giống nho Hạ Đen cũng đang được tỉnh Tuyên Quang đặt nhiều kỳ vọng trong chiến lược phát triển nông nghiệp sạch, đa dạng hóa cơ cấu cây trồng. Từ năm 2022 - 2025, Trung tâm Khuyến nông tỉnh Tuyên Quang (trước sáp nhập là Trung tâm Khuyến nông tỉnh Hà Giang) đã triển khai mô hình trồng khảo nghiệm giống nho Hạ Đen trên diện tích 1.000 mét vuông tại Trung tâm Khoa học Nông nghiệp và Môi trường xã Vị Xuyên. 400 gốc nho được trồng trong điều kiện khép kín, với hệ thống nhà lưới, mái che nilon trong suốt và tưới nhỏ giọt tự động. Sau ba năm theo dõi, tỷ lệ sống của cây đạt trên 99%, khẳng định khả năng thích nghi với khí hậu khắc nghiệt của địa phương.

Không chỉ dừng lại ở hiệu quả kỹ thuật, mô hình này còn đóng vai trò như một “trạm trung chuyển” kiến thức, giúp cán bộ kỹ thuật và người dân thay đổi tư duy làm nông. Từ mô hình thử nghiệm đến sản xuất hàng hóa là bước đi không đơn giản, nhưng Tuyên Quang đang có những tiền đề khả quan. Với một loài cây vốn chỉ quen thuộc ở miền xuôi, giờ đây lại có thể vươn lên giữa vùng núi đá với đầy đủ tiêu chuẩn kỹ thuật, là minh chứng rõ nét cho quyết tâm làm nông nghiệp bài bản, hiện đại hóa từ gốc rễ.

Những chùm nho Hạ Đen căng mọng hôm nay là trái ngọt của sự dấn thân, của tinh thần “dám nghĩ, dám làm” nơi người phụ nữ vùng cao. Nhưng hơn cả, nó là hình ảnh ẩn dụ cho một Tuyên Quang đang từng bước chuyển mình, từ trồng cây truyền thống sang những mô hình kinh tế nông nghiệp hiệu quả, xanh hơn, sạch hơn và bền vững hơn.

Với chị Hạnh, vườn nho không chỉ là mô hình kinh tế giúp gia đình giảm nghèo bền vững, mà còn là chạm vào một giấc mơ xanh đậm tình quê, trĩu quả yêu thương và chan chứa hi vọng. “Tôi mong muốn chia sẻ mô hình này đến nhiều người hơn, để vùng đất quanh năm chỉ có đá với mây này có thêm cơ hội làm giàu, thay đổi cuộc sống”, chị nhẹ nhàng nói khi tay vẫn chăm chút từng giàn nho.

Một người trồng nho có thể chưa đủ tạo nên vùng nguyên liệu. Nhưng một người gieo ước mơ và dám theo đuổi đến cùng thì hoàn toàn có thể tạo nên làn sóng đổi thay.