Ở tổ dân phố Phi Lễ, phường Phượng Sơn (tỉnh Bắc Ninh), câu chuyện thoát nghèo của gia đình bà Bằng Thị Sáu gắn liền với những trái bưởi “độc, lạ”. Không còn đi theo lối mòn của cách trồng truyền thống, bà mạnh dạn chuyển hướng sang sản xuất bưởi tạo hình, một mô hình kết hợp giữa nông nghiệp và thủ công mỹ nghệ, biến nông sản thành sản phẩm mang giá trị kép vừa đẹp mắt, vừa ngon ngọt. Phóng viên Báo Công Thương có dịp được phỏng vấn bà Bằng Thị Sáu về mô hình bưởi tạo hình độc đáo này.

Địa phương định hướng sáng tạo, nâng giá trị nông sản

-Thưa bà, trong quá trình khởi nghiệp với bưởi tạo hình, bà nhận thấy địa phương đã có những định hướng và hỗ trợ ra sao để phát triển kinh tế nông thôn, đặc biệt là giúp nông dân vươn lên thoát nghèo?

Bà Bằng Thị Sáu: Tôi thấy rõ định hướng của địa phương là khuyến khích bà con phát triển những mô hình sản xuất mới, có tính sáng tạo và giá trị gia tăng cao. Ở phường Phượng Sơn, nhiều năm nay chính quyền vẫn động viên người dân đa dạng hóa cây trồng, không phụ thuộc vào một loại nông sản duy nhất. Cán bộ nông nghiệp thường xuống tận nơi tuyên truyền, chia sẻ mô hình hay ở các địa phương khác, đồng thời tạo điều kiện cho hộ dân vay vốn ưu đãi để đầu tư.

Bản thân gia đình tôi trước đây trồng vải thiều, nhưng hiệu quả bấp bênh. Khi thấy chủ trương của địa phương hướng tới sản phẩm mang tính khác biệt, có thể làm quà tặng, tôi và chồng bắt đầu tìm hiểu và lựa chọn bưởi tạo hình. Ban đầu, nhiều người chưa tin mô hình này sẽ hiệu quả, nhưng chính quyền địa phương vẫn động viên, khuyến khích thử nghiệm. Điều đó giúp tôi có thêm tự tin để đầu tư, dù biết sẽ gặp không ít rủi ro.

Ngoài ra, địa phương cũng hỗ trợ kết nối với các hội chợ, sự kiện quảng bá sản phẩm, giúp người tiêu dùng biết đến sản phẩm bưởi tạo hình. Đây là một điểm rất quan trọng, vì mô hình mới mà không tiếp cận được thị trường thì khó trụ được lâu.

-Hiện nay, mô hình bưởi tạo hình ở địa phương đã được nhân rộng thế nào và có bao nhiêu hộ gia đình đang tham gia sản xuất theo hướng này?

Bà Bằng Thị Sáu: Hiện tại, ở tổ dân phố Phi Lễ - nơi tôi sinh sống, mô hình này vẫn còn mới, số hộ tham gia chưa nhiều. Chủ yếu là gia đình tôi và một vài hộ đang trong giai đoạn học hỏi kỹ thuật, thử nghiệm trên diện tích nhỏ.

Lý do chưa nhân rộng nhanh là vì kỹ thuật tạo hình đòi hỏi sự tỉ mỉ và kiên nhẫn, trong khi bà con đã quen với cách trồng truyền thống. Thêm nữa, đầu tư ban đầu cũng lớn hơn, đặc biệt là chi phí mua khuôn, chăm sóc theo quy trình nghiêm ngặt. Tuy nhiên, sau khi thấy gia đình tôi thành công, thu nhập tăng gấp 4-5 lần so với bưởi thường, nhiều người đã bắt đầu quan tâm hơn.

Tôi tin rằng vài năm tới, khi địa phương tiếp tục định hướng và hỗ trợ vốn, kỹ thuật, số hộ tham gia sẽ tăng đáng kể. Đây không chỉ là câu chuyện của một gia đình, mà hoàn toàn có thể trở thành hướng thoát nghèo cho cả cộng đồng, nhất là những hộ có diện tích vườn nhỏ nhưng muốn tạo ra sản phẩm giá trị cao.

Bưởi tạo hình mở lối thoát nghèo cho nông dân

-Từ khi nhận được sự hỗ trợ và định hướng này, thu nhập và đời sống của gia đình bà đã thay đổi ra sao?

Bà Bằng Thị Sáu: Sự thay đổi là rất rõ rệt. Trước đây, mỗi quả bưởi chỉ bán được 30.000-35.000 đồng, thì nay, bưởi tạo hình bán 120.000-150.000 đồng/quả, tức gấp 4-5 lần. Mỗi ngày, gia đình tôi thu hoạch và bán hơn 100 quả cho các thị trường lớn như Hà Nội, Hải Phòng, Thanh Hóa. Dịp Tết, nhu cầu còn tăng mạnh hơn, có khách đặt trước cả tháng.

Thu nhập cao hơn giúp gia đình tôi thoát nghèo, sửa sang nhà cửa, đầu tư thêm cho sản xuất. Đặc biệt, chúng tôi còn tạo việc làm thời vụ cho 3-4 lao động địa phương, mỗi người thu nhập 200.000-300.000 đồng/ngày vào mùa thu hoạch. Tôi rất vui vì mô hình không chỉ giúp gia đình mình mà còn mang lại lợi ích cho bà con.

Ngoài ra, tôi cũng tận dụng bán hàng online qua Facebook, Zalo, không còn phụ thuộc vào thương lái. Cách này giúp tôi chủ động định giá, tiết kiệm chi phí vận chuyển và tiếp cận khách hàng ở nhiều nơi. Đó cũng là nhờ địa phương khuyến khích nông dân ứng dụng công nghệ vào tiêu thụ sản phẩm.

-Theo bà, để mô hình này phát huy hiệu quả lâu dài và lan tỏa rộng hơn, cần thêm những giải pháp gì từ phía chính quyền, các cơ quan chuyên môn, cũng như kế hoạch của gia đình bà trong thời gian tới?

Bà Bằng Thị Sáu: Tôi nghĩ có ba yếu tố cần thiết. Thứ nhất, hỗ trợ vốn và kỹ thuật cho những hộ mới bắt đầu, để họ giảm bớt rủi ro ban đầu. Thứ hai, tổ chức tập huấn thường xuyên, vì kỹ thuật tạo hình không đơn giản, chỉ một sai sót nhỏ cũng có thể làm hỏng cả vụ. Thứ ba, mở rộng các kênh tiêu thụ, kết nối với siêu thị, chuỗi cửa hàng quà tặng để sản phẩm ổn định đầu ra.

Về phía gia đình, tôi dự định mở rộng diện tích trồng, đa dạng mẫu khuôn để tạo nhiều kiểu dáng khác nhau, phục vụ nhiều đối tượng khách hàng. Tôi cũng muốn xây dựng thương hiệu bưởi tạo hình của địa phương, gắn với câu chuyện về sự sáng tạo và nỗ lực thoát nghèo, để khách hàng nhớ đến không chỉ vì sản phẩm đẹp mà còn vì giá trị nhân văn đằng sau.

Xa hơn, tôi ấp ủ ý tưởng kết hợp mô hình sản xuất với du lịch trải nghiệm, mời khách tham quan vườn bưởi và thử tạo hình tại chỗ. Điều này vừa quảng bá sản phẩm, vừa giúp khách hiểu hơn về công sức của người nông dân. Tôi tin rằng, với sự đồng hành của địa phương, bưởi tạo hình sẽ không chỉ là câu chuyện thành công của gia đình tôi, mà còn là niềm tự hào của cả cộng đồng.

Xin cảm ơn bà!