Mô hình sinh kế giúp đồng bào miền núi vươn lên

Cao Bằng, tỉnh miền núi phía Đông Bắc Tổ quốc, với địa hình đồi núi chia cắt, nhiều bản làng hẻo lánh, vẫn còn tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo cao, đặc biệt là các đồng bào dân tộc thiểu số ít người. Trong bối cảnh đó, công tác giảm nghèo bền vững trở thành nhiệm vụ trọng tâm, góp phần nâng cao đời sống nhân dân, thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội và ổn định chính trị địa phương.

Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021–2025 đã trở thành điểm tựa quan trọng, giúp người dân tiếp cận các chính sách hỗ trợ, phát triển kinh tế, đảm bảo mức sống tối thiểu và tăng khả năng tiếp cận dịch vụ xã hội cơ bản theo chuẩn nghèo đa chiều quốc gia. Các dự án không chỉ cung cấp vốn và giống cây trồng, vật nuôi mà còn tập huấn kỹ thuật, chuyển giao công nghệ, dạy nghề, cung cấp nguyên liệu và cơ sở vật chất sản xuất, tạo nền tảng vững chắc cho sinh kế bền vững.

Gia đình chị Hoàng Thị Hòe, xã Đình Phong, là một minh chứng điển hình. Trước đây, cuộc sống gia đình chị phụ thuộc vào vài sào ruộng, gặp nhiều khó khăn. Năm 2023, chị được trao tặng trâu sinh sản từ Dự án “Đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo”. Nhờ con trâu này, chị Hòe đã xây dựng chuồng trại kiên cố, phối hợp với cán bộ thú y chăm sóc và tiêm phòng vật nuôi, mở ra hy vọng thoát nghèo bền vững.

Tương tự, anh Lục Văn Dương, xã Thanh Long, nhờ hỗ trợ bò cái sinh sản và áp dụng kỹ thuật chăn nuôi bài bản, đã phát triển đàn bò khỏe mạnh, đồng thời xây dựng căn nhà mới khang trang nhờ hỗ trợ xóa nhà tạm. Gia đình anh Lầu A Vàng, xã Bảo Lạc, với 10 triệu đồng hỗ trợ mua bò giống cùng vốn đối ứng, phát triển chăn nuôi, trồng cỏ voi làm thức ăn, nâng cao thu nhập và đảm bảo việc học hành cho các con. Anh Hoàng Văn Thành (xã Bảo Lâm), dù không có đất canh tác, cũng tìm được hướng đi mới để tăng thu nhập nhờ mô hình chăn nuôi bò sinh sản.

Triển khai đa dạng sinh kế, hướng tới giảm nghèo bền vững

Năm 2024, toàn tỉnh triển khai 213 dự án đa dạng hóa sinh kế, trong đó 10 dự án theo chuỗi liên kết giá trị và 203 dự án phát triển sản xuất cộng đồng, với gần 18.800 hộ tham gia, tổng kinh phí gần 138 tỷ đồng. Các hộ nghèo, cận nghèo và dân tộc thiểu số được hỗ trợ vốn, giống cây trồng, vật nuôi, tập huấn kỹ thuật, chuyển giao công nghệ, cung cấp nguyên liệu và cơ sở vật chất sản xuất. Nhiều mô hình đã tạo việc làm, nâng cao thu nhập, góp phần xây dựng sinh kế bền vững.

Các xã Cao Bằng còn phát huy vai trò hợp tác xã, doanh nghiệp và cơ sở sản xuất kinh doanh trong việc liên kết phát triển theo chuỗi giá trị. Hoạt động này giúp mở rộng ngành nghề nông thôn, bảo quản, chế biến, tiêu thụ sản phẩm, đồng thời xúc tiến thương mại và tiếp cận thị trường. Nhờ đó, người nghèo có điều kiện phát triển kinh tế gia đình, tăng thu nhập, ổn định đời sống và góp phần bảo đảm an ninh chính trị địa phương.

Cùng với đó, tỉnh đã đầu tư hơn 1.146 tỷ đồng để xây dựng 169 công trình cơ sở hạ tầng, hỗ trợ 4.062 hộ nghèo, cận nghèo xây mới hoặc sửa chữa nhà ở, đồng thời tổ chức 42 lớp đào tạo nghề cho trên 1.300 lượt người, giúp nâng cao năng lực sản xuất và tạo việc làm.

Tuy đạt nhiều kết quả, Cao Bằng vẫn còn gần 26.000 hộ nghèo, cận nghèo (chiếm 20,04%). Thiên tai, dịch bệnh thường xuyên xảy ra khiến nguy cơ tái nghèo cao, nhất là ở các huyện miền núi. Năm 2025, tỉnh đặt mục tiêu giảm tỷ lệ hộ nghèo chung ít nhất 4%, riêng các huyện nghèo giảm trên 5%, hộ nghèo dân tộc thiểu số giảm ít nhất 4%, với hơn 5.150 hộ dự kiến thoát nghèo.

Những kết quả tại Cao Bằng cho thấy công tác giảm nghèo không chỉ là hỗ trợ trước mắt mà còn là chiến lược phát triển lâu dài, giúp người dân xây dựng sinh kế ổn định, tăng thu nhập, tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản, đồng thời phá vỡ vòng luẩn quẩn của nghèo đói. Việc kết hợp phát triển sinh kế, chăn nuôi, đào tạo nghề, đầu tư cơ sở hạ tầng và liên kết chuỗi giá trị đang mở ra cơ hội mới, giúp Cao Bằng tiến gần hơn đến mục tiêu giảm nghèo bền vững, nâng cao chất lượng đời sống và phát triển kinh tế – xã hội toàn diện.

Trong bối cảnh cả nước nỗ lực thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, tỉnh Cao Bằng đã nổi lên như một điểm sáng trong công tác giảm nghèo bền vững ở các tỉnh miền núi. Thay vì chỉ tập trung vào các giải pháp hỗ trợ đơn thuần, tỉnh đã coi việc phát triển sinh kế và xây dựng chính sách sát thực tế là nền tảng cốt lõi để người dân tự vươn lên thoát nghèo.