Hiệu quả được chứng minh

Tại xã Quảng Sơn, hơn 3 tỷ đồng từ Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030 (Chương trình 1719) triển khai trong giai đoạn 2021-2025 đã thực sự biến thành những cơ hội mới cho người dân.

Không dừng lại ở việc “cấp con giống, cây giống”, Quảng Sơn lựa chọn các mô hình phù hợp với thổ nhưỡng, khí hậu và tập quán canh tác để hỗ trợ đồng bào, từ tái canh cà phê, trồng dâu nuôi tằm, chăn nuôi dê, nuôi gà thương phẩm đến trồng thử nghiệm cây dược liệu.

Năm 2023, những mô hình điểm đầu tiên đã thu được tín hiệu tích cực khi người dân chủ động học kỹ thuật, áp dụng quy trình chăm sóc và bắt đầu có thu nhập từ cây, con giống được hỗ trợ. Năm 2024, quy mô mở rộng với 10 mô hình sản xuất; đặc biệt, cây ngưu tất - một loại dược liệu quý, được trồng thử nghiệm 5 sào tại bon Phi Glê, hứa hẹn mở ra hướng đi mới.

Hiệu quả Chương trình 1719 có lẽ được nhìn nhận rõ ràng nhất từ chính câu chuyện của người dân vùng đất đỏ Lâm Đồng. Chị H’Yong (dân tộc M’nông, bon R’Long Phe) từ chỗ chỉ trồng mì, thu nhập bấp bênh, nay đã có đàn dê sinh sản tăng gấp đôi và tận dụng phân bón cho cây trồng. Anh K’Tớp (bon N’Ting) được hỗ trợ làm nhà nuôi tằm, giống cây dâu và tằm; chỉ sau vài tháng đã đạt thu nhập khoảng 20 triệu đồng mỗi tháng. Nhóm 10 hộ chăn nuôi dê tại bon R’Long Phe, từ 50 con giống ban đầu đã phát triển thành 80 con, mở ra triển vọng nhân rộng.

Không chỉ tại Quảng Sơn, Chương trình 1719 đã mang lại chuyển biến rõ rệt về cả kinh tế và xã hội trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng. Giai đoạn 2021-2025, tỉnh huy động tới 1.734 tỷ đồng, tập trung cho hạ tầng, sinh kế, giáo dục, y tế và văn hóa.

Về hạ tầng, hơn 500 công trình giao thông ở vùng sâu, vùng xa được xây mới, nâng cấp, giúp nông sản ra thị trường thuận lợi, dịch vụ y tế - giáo dục tiếp cận dễ dàng hơn. Cùng với đó, nhiều trường học, trạm y tế, nhà văn hóa được cải tạo, góp phần nâng chất lượng đời sống.

Về kinh tế và thu nhập, chương trình khuyến khích chuyển đổi cơ cấu cây trồng, ứng dụng kỹ thuật mới; hình thành vùng chuyên canh rau, hoa, cà phê, chè, sầu riêng… cùng chăn nuôi gia súc, gia cầm. Nhiều mô hình như trồng dâu nuôi tằm, nuôi dê lai Boer, bò cao sản… cho thấy hiệu quả giảm nghèo bền vững.

Tháo nút thắt, mở hướng thoát nghèo bền vững

Tuy nhiên, hành trình hỗ trợ giảm nghèo cho bà con dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng chưa trọn vẹn khi còn nhiều “nút thắt” chưa được tháo gỡ. Trong đó, tiêu chí phân định vùng chưa hợp lý, khiến một số nơi vẫn khó khăn nhưng không còn nằm trong diện được hỗ trợ, làm mất cơ hội tiếp cận nguồn lực. Mức hỗ trợ một số hạng mục còn thấp so với nhu cầu thực tế, nhất là về nhà ở, đất sản xuất. Hướng dẫn triển khai từ Trung ương đôi khi chậm và thiếu chi tiết, gây lúng túng cho cơ sở. Ở một số nơi, tuyển sinh đào tạo nghề gặp khó; ứng dụng y tế từ xa chậm do thiết bị lạc hậu; yêu cầu người dân đối ứng 30% kinh phí sản xuất khiến nhiều hộ nghèo không thể tham gia.

Theo đại diện Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Lâm Đồng, những tồn tại này đặt ra yêu cầu điều chỉnh cơ chế linh hoạt hơn, thường xuyên rà soát tiêu chí thụ hưởng, tăng mức hỗ trợ sát thực tế và đẩy nhanh ban hành hướng dẫn. Đồng thời, địa phương cần chủ động sáng tạo trong cách triển khai, chẳng hạn như huy động doanh nghiệp, hợp tác xã cùng tham gia đầu tư, giảm tỷ lệ đối ứng cho hộ khó khăn, hoặc tạo cơ chế luân chuyển vốn, giống để bà con trả dần khi có thu nhập.

Giai đoạn 2026-2030, với nguyên tắc “địa phương quyết - địa phương làm - địa phương chịu trách nhiệm”, Lâm Đồng nỗ lực vận dụng các chính sách một cách linh hoạt để giải quyết nhanh những điểm nghẽn. Tập trung vào các mô hình kinh tế gắn với thế mạnh địa phương, nâng chất lượng hạ tầng và dịch vụ xã hội, đồng thời chú trọng đào tạo kỹ năng, nâng cao năng lực tự chủ của đồng bào. Đó sẽ là chìa khóa để Chương trình 1719 tiếp tục tạo dấu ấn bền vững trên vùng đất cao nguyên.

Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030 đã và đang giúp bà con dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng giảm nghèo, hướng đến thoát nghèo bền vững.