Hà Giang – vùng đất của cao nguyên đá Đồng Văn, ruộng bậc thang Hoàng Su Phì và bản sắc văn hóa đa dạng của các dân tộc Mông, Tày, Dao, đang chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ nhờ du lịch cộng đồng. Đây là điểm sáng trong phát triển kinh tế - xã hội, tạo sinh kế bền vững cho đồng bào dân tộc thiểu số, được hỗ trợ từ tiểu dự án phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số miền núi thuộc Chương trình Mục tiêu quốc gia 1719 là Chương trình Mục tiêu Quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, với giai đoạn I từ 2021 đến 2025.

Thực tế cho thấy, du lịch cộng đồng mang đến cơ hội việc làm cho bà con ngay tại quê hương. Từ năm 2021-2025, Dự án 6 đã hỗ trợ 80 điểm du lịch tiêu biểu, đào tạo 50% lao động trong độ tuổi về kỹ năng đón khách, hướng dẫn viên, và quản lý homestay. Chương trình có mục tiêu cụ thể đến năm 2025 là phát triển kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội, giảm nghèo nhanh, bền vững, và thu hẹp khoảng cách về mức sống, thu nhập so với bình quân chung cả nước. Nhờ tiểu dự án thuộc Chương trình MTQG 1719, Hà Giang đã đầu tư bảo tồn văn hóa gắn với phát triển du lịch, tạo đầu ra cho sản phẩm địa phương như thổ cẩm, mật ong, và thảo dược, đồng thời mở ra nhiều việc làm cho người dân.

Đơn cử, tại Làng Văn hóa du lịch cộng đồng thôn Nặm Đăm, xã Quản Bạ, huyện Quản Bạ - một trong những làng du lịch của đồng bào dân tộc Dao đã trở thành điểm dừng chân quen thuộc của du khách khi đến với Hà Giang. Nằm cách thành phố Hà Giang khoảng 45km về phía Bắc, với cảnh quan thiên nhiên đẹp, cộng với những giá trị truyền thống được gìn giữ khá tốt, đến đây du khách được hòa mình trong không gian của những ngôi nhà trình tường đặc trưng, những người dân mặc trang phục dân tộc Dao, mộc mạc và hết sức thân thiện. Nhờ được địa phương hỗ trợ kinh phí từ nguồn lực ngân sách về đầu tư cơ sở vật chất, cùng với định hướng bảo tồn các giá trị văn hoá truyền thống và phát triển du lịch cộng đồng đã trở thành hướng đi bền vững cho Nặm Đăm. Nhờ đó, đời sống của gần 300 khẩu, với hơn 60 hộ dân nơi đây những năm qua dần khởi sắc.

Không thể phủ nhận, phát triển du lịch cộng đồng không chỉ vừa bảo tồn văn hóa truyền thống, mà còn giúp Hà Giang phát triển du lịch bền vững. Theo đó, thời gian qua, chính quyền địa phương đã xác định, để phát triển du lịch cộng đồng, giữ gìn bản sắc văn hoá trên địa bàn cần trọng tâm tập trung đào tạo người dân làm du lịch, xây dựng mô hình homestay, và quảng bá sản phẩm địa phương. Đặc biệt, thông qua việc xây dựng các tour trải nghiệm văn hóa Mông, Dao, kết hợp tham quan chợ phiên và mở không gian các điểm dừng chân khiến du khách rất thích thú khi đến trải nghiệm nơi đây. Nhờ đó doanh thu từ tour giúp bà con có thêm việc làm, từ nghề xe ôm, hướng dẫn viên đến xúc tiến tiêu thụ các sản phẩm địa phương.

Du lịch cộng đồng đã mang lại sinh khí mới cho đồng bào dân tộc thiểu số Hà Giang, tạo sinh kế, nâng cao thu nhập và bảo tồn văn hóa. Tuy nhiên, dù được hỗ trợ từ tiểu dự án thuộc Chương trình MTQG 1719 cùng nỗ lực của chính quyền và doanh nghiệp, phát triển du lịch cộng đồng vẫn đối mặt với nhiều điểm nghẽn cần tháo gỡ như hạn chế về hạ tầng và dịch vụ du lịch. Các homestay tuy phát triển nhưng chưa đồng bộ về chất lượng. Nguồn nhân lực cũng chưa đáp ứng yêu cầu, đặc biệt là kỹ năng ngoại ngữ và dịch vụ.

Để tháo gỡ các điểm nghẽn, thúc đẩy phát triển du lịch cộng đồng, theo các chuyên gia, Hà Giang cần tăng cường đầu tư hạ tầng, nâng cao chất lượng đào tạo nhân lực, đẩy mạnh quảng bá số… hướng đến xây dựng hệ sinh thái du lịch bền vững.

Có thể thấy, từ sự hỗ trợ trong tiểu dự án phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số miền núi thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia 1719, cùng với sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền địa phương, sự phối hợp chặt chẽ của các cấp, ngành, bằng nhiều giải pháp đồng bộ, diện mạo đời sống của nhiều bản làng Hà Giang đã “thay da đổi thịt”. Chính sự hỗ trợ, đồng hành của chính quyền, doanh nghiệp, và nỗ lực của người dân, Hà Giang đang từng bước trở thành điểm đến du lịch văn hóa tiêu biểu, nơi bà con làm giàu trên chính mảnh đất quê hương, với ước mơ, hy vọng đã được thắp từ nhiều bản làng hẻo lánh, xa xôi nơi biên cương tổ quốc.