Liên kết sản xuất nâng giá trị cây na

Xã Chi Lăng, tỉnh Lạng Sơn từ lâu nổi tiếng với đặc sản là quả na. Nhưng trong nhiều năm, việc canh tác của người dân vẫn theo hướng nhỏ lẻ, thiếu kỹ thuật đồng bộ, đầu ra bấp bênh. Chính vì vậy, thu nhập từ cây na chưa thực sự ổn định, khiến nhiều hộ nông dân chưa thể thoát nghèo bền vững.

Trước thực tế đó, tháng 6/2021, Hợp tác xã (HTX) Dịch vụ và Sản xuất nông nghiệp Đồng Bành ra đời, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong việc tổ chức lại sản xuất. HTX hiện có 56 thành viên, với diện tích canh tác 34,59 ha na.

Ngay sau khi thành lập, HTX đã vận động bà con sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP. Song song với đó, chính quyền đã phối hợp cùng HTX mở nhiều lớp tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh. Ngoài ra, HTX lập nhóm Zalo và tổ chức sinh hoạt định kỳ để thành viên chia sẻ kinh nghiệm, cùng nhau tháo gỡ khó khăn trong quá trình sản xuất. Nhờ vậy, 100% diện tích na của HTX đã được chứng nhận VietGAP, nâng cao rõ rệt chất lượng sản phẩm.

Song song với việc chuẩn hóa quy trình canh tác, HTX chú trọng xây dựng thương hiệu. Chỉ sau 6 tháng hoạt động, cuối năm 2021, sản phẩm na Đồng Bành được công nhận OCOP 3 sao. Năm 2022, sản phẩm tiếp tục được nâng hạng lên OCOP 4 sao. Bao bì, logo, nhãn mác cũng được thiết kế bài bản, giúp sản phẩm có tính nhận diện cao hơn khi tham gia thị trường.

Chị Triệu Thị Hiển, một thành viên HTX chia sẻ: “Gia đình tôi từng trồng khoảng 250 cây na, nhưng làm theo cách tự phát, hiệu quả thấp. Sau khi tham gia HTX, được tập huấn kỹ thuật và hướng dẫn áp dụng quy trình VietGAP, năng suất và chất lượng na tăng lên rõ rệt. Hiện gia đình tôi có hơn 2.000 cây, trung bình mỗi năm thu 8-10 tấn, sản lượng tăng 15–20% so với trước kia. Sản phẩm có chứng nhận VietGAP và OCOP nên đầu ra ổn định, giá bán cũng cao hơn”.

Câu chuyện như của chị Hiển cho thấy hiệu quả rõ rệt từ việc liên kết sản xuất. Khi có sự gắn kết giữa nông dân, HTX và thị trường, người trồng na không còn lo cảnh “được mùa mất giá”, mà từng bước hình thành tư duy sản xuất hàng hóa, gắn với thị trường tiêu thụ bền vững.

Ứng dụng thương mại điện tử để mở rộng đầu ra

Không chỉ dừng lại ở khâu sản xuất, HTX Đồng Bành còn đi đầu trong việc đưa nông sản lên môi trường số. Có thể nói, trong khi nhiều hộ nông dân khác vẫn phụ thuộc vào thương lái, HTX đã mạnh dạn khai thác các nền tảng thương mại điện tử.

Ông Hứa Quốc Công, Giám đốc HTX, chia sẻ, HTX khuyến khích bà con tiếp cận các kênh như Facebook, TikTok, Zalo… để quảng bá sản phẩm. Các thành viên đã quen với việc đăng bài, livestream bán hàng. Nhờ vậy, sản phẩm na của HTX không chỉ tiêu thụ trong tỉnh, mà còn mở rộng ra Hà Nội, Bắc Ninh, Hưng Yên…

Do đó, hằng năm HTX tiêu thụ khoảng 250 tấn na, doanh thu hơn 7 tỷ đồng, trong đó 20% đến từ thương mại điện tử. Nhờ có thị trường ổn định, thu nhập bình quân của thành viên HTX đạt 80-300 triệu đồng/năm. Ngoài ra, HTX còn tạo việc làm thời vụ cho khoảng 40 lao động, với mức thu nhập 300.000 đồng/người/ngày. Dự kiến năm nay, sản lượng có thể đạt gần 300 tấn, mang lại nguồn thu ổn định hơn cho bà con.

Ông Vy Văn Tú, Trưởng Phòng Kinh tế xã Chi Lăng, đánh giá, HTX Đồng Bành đã mạnh dạn đổi mới từ sản xuất đến tiêu thụ. Không chỉ áp dụng tiến bộ kỹ thuật để nâng cao năng suất, chất lượng, HTX còn nghiên cứu thị trường và tận dụng thương mại điện tử để mở rộng đầu ra. Thời gian tới, các đơn vị chức năng sẽ tiếp tục hỗ trợ HTX tham gia hội chợ, triển lãm, quảng bá thương hiệu na Chi Lăng vươn xa hơn.

Thành công của HTX Đồng Bành cho thấy, giảm nghèo bền vững không chỉ dựa vào việc tăng sản lượng, mà quan trọng hơn là thay đổi tư duy sản xuất và tiêu thụ. Khi người nông dân biết cách khai thác lợi thế, áp dụng khoa học và nắm bắt xu hướng thị trường, họ có thể chủ động thoát nghèo, thậm chí vươn lên làm giàu.

Mô hình của HTX Đồng Bành là minh chứng rõ nét cho hiệu quả của kinh tế tập thể trong công cuộc giảm nghèo. Từ sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, người dân đã biết liên kết lại, áp dụng khoa học kỹ thuật và xây dựng thương hiệu. Từ phụ thuộc vào thương lái, họ đã bước ra thị trường trực tuyến, tiếp cận người tiêu dùng ở nhiều tỉnh, thành phố.

Nhờ sự thay đổi này, cây na Chi Lăng không chỉ giữ vững vị thế đặc sản địa phương, mà còn trở thành sản phẩm OCOP 4 sao, mang lại thu nhập hàng trăm triệu đồng cho nhiều hộ dân. Quan trọng hơn, HTX đã góp phần thay đổi tư duy của nông dân, khẳng định rằng thoát nghèo bền vững phải bắt đầu từ chính ý chí và sự mạnh dạn đổi mới của người dân.

Từ cây na truyền thống, HTX Đồng Bành đã mở ra một hướng đi mới: liên kết sản xuất, áp dụng khoa học và tận dụng thương mại điện tử. Thành công này không chỉ đem lại thu nhập ổn định cho bà con, mà còn tạo động lực phát triển kinh tế tập thể, góp phần hiện thực hóa mục tiêu giảm nghèo bền vững tại Chi Lăng.