Hành trình chinh phục quầy kệ siêu thị của nông sản vùng cao là hành trình của lòng tin từ người sản xuất đến hệ thống phân phối và những chiến lược đầy tâm huyết.

Song song với đó, Honeco còn xác định chuẩn hoá sản phẩm đạt tiêu chuẩn quốc tế bằng cách đầu tư công nghệ, áp dụng FSSC 22000, GMP, xây dựng nhà máy hiện đại, kết hợp Học viện Nông nghiệp phát triển chip giám sát đàn ong, đảm bảo truy xuất nguồn gốc từ tổ ong đến chai mật. Bao bì cũng được thiết kế chỉn chu, đẹp mắt, mang đậm dấu ấn bản địa.

Câu chuyện của Honeco là minh chứng rõ ràng: nông sản miền núi không hề thua kém bất kỳ sản phẩm nào nếu được đầu tư bài bản. Nhưng để đi được đến “sân chơi lớn” thì cần nhiều hơn nỗ lực cá nhân.

Theo bà Dung, Saigon Co.op ký hợp đồng bao tiêu dài hạn với các HTX và hộ nông dân, hỗ trợ kỹ thuật từ khâu đầu vào, giúp bà con yên tâm sản xuất, đầu tư vườn trại bài bản.

Trong suốt quá trình hợp tác, Co.opmart thường xuyên kiểm tra, khảo sát, tư vấn cải tiến quy trình sản xuất chế biến, đảm bảo sản phẩm đạt chuẩn siêu thị cả về chất lượng lẫn hình thức.

Không chỉ dừng ở “hỗ trợ kỹ thuật”, hệ thống siêu thị thuần Việt này còn dành không gian trưng bày đẹp mắt cho các sản phẩm OCOP, đặc sản vùng cao, tổ chức các hoạt động quảng bá, lễ hội hàng Việt và chương trình trải nghiệm dùng thử cho người tiêu dùng. “Chúng tôi muốn người tiêu dùng cảm thấy nông sản miền núi không chỉ ngon mà đáng tin, đáng chọn và đáng nhớ”, bà Dung nói.

Dù vậy, trên hành trình đưa nông sản vùng cao vào hệ thống phân phối hiện đại, vẫn còn nhiều “lỗ hổng” chưa dễ gì vá ngay. Chuyên gia kinh tế Hoàng Trọng Thủy – người có hàng chục năm đồng hành với chính sách phát triển nông thôn, đã nhìn rõ những “điểm nghẽn” từ gốc.

Ông thẳng thắn: “Không phải do bà con làm chưa tốt – mà là hệ sinh thái hỗ trợ còn quá yếu. Cung đường vận chuyển xa, phương tiện thô sơ, thiếu kho lạnh tại vùng nguyên liệu. Từ khi hái quả đến khi tới siêu thị, nông sản đã qua một hành trình quá dài khiến độ tươi ngon giảm mạnh”.

Đi cùng với đó là sự rời rạc trong tổ chức sản xuất. Hợp tác xã chưa mạnh, nông dân chưa liên kết theo chuỗi giá trị. Mỗi người làm một kiểu, mỗi vườn một tiêu chuẩn, trong khi siêu thị thì cần số lượng lớn, chất lượng đồng đều, truy xuất rõ ràng.

Chuyên gia kinh tế Hoàng Trọng Thủy nhấn mạnh: “Không có niềm tin thì không có hợp đồng dài hạn. Không có liên kết theo chuỗi thì không thể có chỗ đứng bền vững trên thị trường. Câu chuyện không nằm ở sản lượng hay bao bì mà nằm ở sự gắn bó giữa người sản xuất, người phân phối, người tiêu dùng”.

Để chuyển từ “làm ra rồi bán” sang “làm theo đơn đặt hàng”, từ sản xuất đơn lẻ sang chuỗi giá trị chặt chẽ, cần nhiều thay đổi từ bên trong.

Theo chuyên gia Hoàng Trọng Thủy, điều cốt lõi là phải có niềm tin và kỷ cương trong hợp tác. Người sản xuất phải hiểu thị trường muốn gì, làm đúng theo yêu cầu về chất lượng, mẫu mã, thời điểm. Doanh nghiệp phải cùng HTX xây dựng vùng nguyên liệu, hỗ trợ công nghệ, cùng chia sẻ rủi ro. Và đặc biệt, chính quyền địa phương phải có vai trò điều phối, đầu tư hạ tầng, bảo vệ chuỗi liên kết khỏi sự “chen ngang” của những thương lái phá giá hay tranh mua tranh bán.

Ông cho rằng, muốn chuỗi cung ứng không bị đứt gãy sau một hai mùa vụ, thì phải chuyển sang tư duy giá trị: “Giá trị ở đây không chỉ là đồng tiền – mà là sự bền vững, sự chia sẻ, và niềm tin giữa các bên”.

Nhưng nếu có một hệ sinh thái thực sự, nơi nhà nước gỡ rào cản, doanh nghiệp đặt hàng dài hạn, người dân chủ động nâng chất lượng thì những sản phẩm như mật ong Tam Đảo, chè Shan Tuyết Hà Giang, miến dong Bắc Kạn, cam sành Hàm Yên… sẽ không chỉ “được bán”, mà còn “được yêu”.

Dưới góc độ Bộ Công Thương, ông Bùi Nguyễn Anh Tuấn – Phó Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước - Bộ Công Thương chia sẻ, dù đã có sự quan tâm rất lớn từ Đảng, Nhà nước và Chính phủ, ban hành các chính sách, chương trình để thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm vùng dân tộc thiểu số và miền núi bên cạnh các chính sách hỗ trợ vĩ mô của Nhà nước, vai trò chủ động, năng động của các doanh nghiệp và hợp tác xã (HTX) là vô cùng quan trọng trong việc liên kết tạo các kênh tiêu thụ sản phẩm vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi một cách bền vững.

“Trong nền kinh tế thị trường, các câu hỏi sản xuất cho ai, sản xuất cái gì và sản xuất như thế nào đều do thị trường quyết định. Do đó thời gian tới, doanh nghiệp phân phối cần phát huy vai trò dẫn dắt sản xuất của thị trường, các hợp tác và doanh nghiệp sản xuất là đầu mối tổ chức sản xuất hàng hóa, cầu nối tiêu thụ sản phẩm cho bà con vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi” – ông Bùi Nguyễn Anh Tuấn chỉ rõ.

Theo đó, thông qua các hoạt động như: Tổ chức sản xuất theo chuỗi giá trị, bao tiêu sản phẩm, cung cấp thông tin thị trường cho các đơn vị sản xuất; nâng cao chất lượng và giá trị gia tăng cho sản phẩm thông qua các hoạt động: hỗ trợ kỹ thuật, giống, vật tư; đầu tư vào chế biến sâu; xây dựng thương hiệu và bao bì sản phẩm; mở rộng kênh phân phối và xúc tiến thương mại: phát triển đa dạng kênh bán hàng, tổ chức hoạt động xúc tiến thương mại; liên kết với các đơn vị sản xuất.

Doanh nghiệp và HTX cần thực sự trở thành "bà đỡ", "người dẫn dắt" trong chuỗi giá trị tiêu thụ sản phẩm vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Sự chủ động, đầu tư bài bản, liên kết chặt chẽ với nông dân, hợp tác xã trên cơ sở các chính sách hỗ trợ của Nhà nước sẽ là chìa khóa để giải quyết căn cơ bài toán đầu ra, góp phần nâng cao thu nhập và đời sống cho bà con, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Đặc biệt các doanh nghiệp phân phối lớn cần thực hiện vai trò đầu tầu trong việc tổ chức các kênh tiêu thụ sản phẩm cho và con vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Đây là một cách tiếp cận hợp tác cùng có lợi, kết nối sản xuất nhỏ lẻ ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương.

Khi có sự đồng thuận giữa cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp sản xuất, kênh phân phối, người tiêu dùng sẽ không mua vì tình thương mà vì tin tưởng. Những giọt mật Tam Đảo, mỗi bó rau, quả xoài không chỉ là sản phẩm mà là kết tinh của mồ hôi, tình yêu đất, và một hành trình đi từ núi rừng đến trái tim người Việt.