Rau quả Sơn La vào chính vụ

Sơn La hiện là vùng trồng cây ăn quả lớn thứ hai cả nước, với tổng diện tích hơn 85.000 ha. Vào thời điểm này, địa phương đang bước vào cao điểm thu hoạch các loại nông sản chủ lực như xoài, nhãn, chanh leo, chuối, mận hậu… Tổng sản lượng dự kiến năm 2025 đạt hơn 510.000 tấn, riêng sản lượng xoài khoảng 77.000 tấn, nhãn khoảng 155.000 tấn.

Để hỗ trợ tiêu thụ nông sản chính vụ, UBND tỉnh Sơn La đã chỉ đạo các sở, ngành và địa phương đồng loạt triển khai các giải pháp như: phát triển vùng trồng đạt chuẩn xuất khẩu, đẩy mạnh kết nối tiêu thụ trong nước và xuất khẩu, mở rộng kênh bán hàng hiện đại, tăng cường chế biến sâu nhằm nâng cao giá trị gia tăng.

Tính đến hết quý II/2025, toàn tỉnh đã được cấp 216 mã số vùng trồng phục vụ xuất khẩu, hình thành 201 chuỗi sản xuất nông sản an toàn, kết nối chặt chẽ giữa người dân, hợp tác xã và doanh nghiệp.

Tại xã Chiềng Khoong - địa phương có vùng nhãn lớn, chính quyền đã chủ động hỗ trợ người dân áp dụng quy trình sản xuất an toàn, cấp mã số vùng trồng và khuyến khích sơ chế, chế biến long nhãn nhằm giảm áp lực tiêu thụ quả tươi.

Cùng với đó, các hoạt động xúc tiến thương mại được tỉnh tổ chức sôi động: “Tuần lễ xoài Sơn La” tại Hà Nội, livestream bán nông sản qua các nền tảng TikTok, Zalo, Facebook, kết nối với sàn thương mại điện tử nongsan.buudien.vn, Tiktok… Qua đó, sản phẩm nhanh chóng tiếp cận người tiêu dùng thành thị và mở rộng ra thị trường quốc tế.

Ông Nguyễn Việt Cường - Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Sơn La cho biết, ngành công thương tỉnh đang tập trung vào ba nhóm nhiệm vụ: cập nhật thông tin thông quan tại cửa khẩu; hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã chủ động kế hoạch logistics; kết nối tiêu thụ nông sản qua các sàn thương mại điện tử và hệ thống phân phối lớn.

Đột phá với chế biến sâu

Một điểm nhấn quan trọng trong mùa vụ năm nay là sự kiện ngày 2/7/2025, Công ty Cổ phần Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao (Doveco) phối hợp với Tập đoàn quốc tế Tetra Pak tổ chức Lễ khánh thành dây chuyền đóng gói rau quả công nghệ Thụy Điển - Tetra Recart đầu tiên tại Việt Nam.

Dây chuyền này có công suất 6.000 hộp/giờ, sản xuất các mặt hàng như ngô ngọt, dứa, đậu, chanh leo, xoài, mận… trong bao bì giấy tiệt trùng hiện đại, không cần làm lạnh hay chất bảo quản. Bao bì Tetra Recart giúp sản phẩm kéo dài thời hạn sử dụng, thân thiện môi trường, giảm phát thải tới 80% so với lon thiếc, tạo lợi thế cạnh tranh tại các thị trường khó tính.

Ông Đinh Cao Khuê, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao (Doveco) khẳng định: “Dây chuyền Tetra Recart tại Sơn La không chỉ giúp tăng sản lượng chế biến nông sản vùng Tây Bắc mà còn mở ra hướng đi bền vững, giá trị cao cho nông sản Việt trên thị trường quốc tế”.

Hiện mỗi ngày, nhà máy Doveco Sơn La tiêu thụ khoảng 150 tấn nông sản, góp phần “giải tỏa áp lực” thu mua trong vụ chính. Dự kiến trong vụ 2025, đơn vị sẽ xử lý và chế biến khoảng 25.000 - 30.000 tấn xoài, nhãn, mận, chanh leo… cho thị trường xuất khẩu.

Bà Nguyễn Thanh Giang, Tổng Giám đốc Tetra Pak Việt Nam chia sẻ: “Việc đưa công nghệ Tetra Recart vào Sơn La là bước tiến lớn, giúp nông sản địa phương đạt tiêu chuẩn quốc tế về chất lượng, an toàn thực phẩm và tính bền vững”.

Năm 2025, Trung tâm Chế biến rau quả Doveco Sơn La dự kiến thu mua khoảng 80.000 tấn nông sản, gồm: trên 30.000 tấn xoài, 18.000 tấn ngô ngọt, hơn 12.000 tấn đậu tương rau, 2.000 tấn nhãn và một số loại khác. Từ đầu tháng 6, Công ty bắt đầu thu mua xoài với sản lượng khoảng 150 tấn/ngày, giá tối thiểu 7.000 đồng/kg.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Sơn La là một trong những địa phương tiên phong xây dựng chuỗi giá trị từ vùng nguyên liệu đến chế biến sâu. Việc Doveco - Tetra Pak khánh thành dây chuyền hộp giấy là minh chứng rõ nét cho xu hướng hiện đại hóa ngành nông sản, phù hợp định hướng phát triển xanh, tuần hoàn.

Cùng với các doanh nghiệp, hiện Sơn La có hơn 900 HTX, trong đó hơn 650 HTX nông nghiệp đang đóng vai trò nòng cốt trong liên kết vùng nguyên liệu, áp dụng tiêu chuẩn VietGAP, truy xuất nguồn gốc và hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm.

Tính riêng trong năm 2024, các HTX đã ký kết hơn 300 hợp đồng liên kết sản xuất tiêu thụ, với các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh. Một số HTX tiêu biểu như: HTX Chiềng Hặc xuất khẩu xoài da xanh sang Nhật Bản; HTX Rau an toàn Quyết Tâm đưa rau sạch vào các chuỗi siêu thị lớn… Đặc biệt, với mô hình “Doanh nghiệp dẫn dắt, HTX tổ chức sản xuất, nông dân làm chủ”, Sơn La đang dần hình thành hệ sinh thái nông nghiệp hiện đại. Tỉnh cũng tích cực hỗ trợ HTX tiếp cận vốn, kỹ thuật, chuyển đổi số và xúc tiến thương mại từ livestream tới hội chợ quốc tế để đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm.

Năm 2025, thời tiết thuận lợi giúp cây ăn quả và sơn tra phát triển tốt, sản lượng ước đạt 510.000 tấn, tăng 31% so với năm 2024. Trong đó, mận hậu và xoài khoảng 100.000 tấn, nhãn ước đạt 155.000 tấn. Toàn tỉnh dự kiến xuất khẩu trên 35.000 tấn sang Trung Quốc, EU và các nước khác; khoảng 100.000 tấn phục vụ chế biến; hơn 325.000 tấn tiêu thụ qua hệ thống chợ, doanh nghiệp, HTX và thương nhân.