Trong bối cảnh chuyển đổi số đang lan tỏa mạnh mẽ đến từng thôn bản, “vùng trắng thông tin” không chỉ là khoảng cách về địa lý mà còn là rào cản vô hình với sinh kế của người nông dân. Khi thông tin trở thành một dạng “tư liệu sản xuất” mới, ai nắm được thông tin thì người đó nắm được cơ hội phát triển. Trao đổi với báo giới, ông Lã Văn Đoàn, Phó Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Bắc Ninh, chia sẻ nhiều kinh nghiệm thực tiễn trong hành trình thu hẹp khoảng trống thông tin, đưa công nghệ số về với nông thôn, giúp nông dân miền núi, vùng sâu, vùng xa chủ động tiếp cận tri thức để thoát nghèo bền vững.

Thông tin là “chìa khóa” giúp nông dân thoát nghèo

- Từ thực tế triển khai tại địa phương, ông đánh giá chương trình giảm nghèo về thông tin có tác động, ý nghĩa như thế nào?

Ông Lã Văn Đoàn: Giảm nghèo về thông tin có ý nghĩa rất quan trọng, đặc biệt là đối với những người nông dân ở miền núi, vùng sâu, vùng xa. Ở Bắc Ninh, việc giảm nghèo về thông tin đã mang lại tác động rất rõ nét. Người nông dân có điều kiện tiếp cận nhanh hơn với khoa học kỹ thuật, thông tin thị trường và đặc biệt là những chính sách mới của Đảng, Nhà nước về chương trình giảm nghèo.

Nhờ đó, nhiều hộ đã thay đổi tư duy sản xuất, mạnh dạn ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, liên kết tiêu thụ sản phẩm, góp phần vào công cuộc chung giảm nghèo bền vững. Thông tin chính là “chìa khóa” giúp nông dân nâng cao năng lực, giảm phụ thuộc và chủ động vươn lên để thoát nghèo.

- Để có thể hỗ trợ người dân tiếp cận thông tin, từ đó nâng cao nhận thức, trình độ, áp dụng vào thực tiễn sản xuất, thời gian qua Hội Nông dân tỉnh Bắc Ninh đã triển khai những nhiệm vụ gì, cũng như kết quả phối hợp triển khai giữa các ban, ngành, đoàn thể tại địa phương ra sao, thưa ông?

Ông Lã Văn Đoàn: Trong thời gian qua, Hội Nông dân tỉnh Bắc Ninh đã triển khai rất nhiều giải pháp hỗ trợ nông dân tiếp cận với thông tin. Hội xác định vai trò là cầu nối giữa nông dân với Đảng, giữa Đảng với nông dân để tuyên truyền thông tin chủ trương, chính sách mới của Đảng, Nhà nước, của tỉnh đến với người nông dân.

Trên cơ sở đó, chúng tôi chủ động xây dựng, đề xuất tham gia các đề án, dự án, tập trung vào chuyển đổi số, giúp nông dân biết sử dụng công nghệ thông tin để áp dụng trực tiếp vào sản xuất, đời sống, tìm hiểu thông tin về thị trường, kỹ thuật, ngành hàng.

Hội cũng rất chú trọng hoạt động đào tạo, tập huấn đặc biệt là với nông dân ở vùng sâu, vùng xa, là những người rất thiếu thông tin. Qua đó, giúp bà con chủ động biết trồng cây gì, nuôi con gì và liên kết với các hợp tác xã, doanh nghiệp để tiêu thụ nông sản.

Bán hàng qua livestream - cách nông dân rút ngắn khoảng cách thị trường

- Bắc Ninh có vựa vải thiều lớn. Được biết bà con nông dân cũng ứng dụng công nghệ thông tin giỏi trong việc livestream bán hàng. Hội Nông dân đã hỗ trợ bà con như thế nào trong việc này?

Ông Lã Văn Đoàn: Hiện nay, cấp ủy, chính quyền tại Bắc Ninh rất quan tâm đến hình thức bán hàng online qua các nền tảng số. Nhiều đồng chí lãnh đạo đã trực tiếp livestream để bán hàng cùng người nông dân, tạo điều kiện thuận lợi cho người nông dân tiếp cận với thị trường phi truyền thống.

Khi chuyển sang cách làm này, nhiều người tiêu dùng đã biết và liên hệ trực tiếp để mua hàng, người nông dân bớt tình trạng “được mùa rớt giá”, tăng lợi nhuận do không bị tư thương ép giá.

- Tỉnh Bắc Ninh triển khai các giải pháp gì nhằm rút ngắn thông tin cho người dân giữa các vùng miền và đã gặp những thuận lợi, khó khăn gì? Quan trọng hơn là tỉnh rút ra những bài học kinh nghiệm gì trong quá trình triển khai nhiệm vụ, thưa ông?

Ông Lã Văn Đoàn: Tỉnh Bắc Ninh có thuận lợi là hạ tầng viễn thông, Internet phát triển khá toàn diện. Tỉ lệ người dân sử dụng điện thoại thông minh ngày càng cao. Thống kê qua các chương trình, kể cả nông dân miền núi, có tới 80 - 90% đã có điện thoại thông minh. Trong số này, khoảng 50% đã sử dụng thiết bị khá thành thạo, có thể trở thành công dân số.

Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất hiện nay là sự chênh lệch giữa các vùng miền. Ở khu vực miền núi, hạ tầng viễn thông còn yếu khiến việc tiếp cận và khai thác Internet của người dân gặp trở ngại. Nhiều nông dân còn hạn chế về kỹ năng công nghệ, ngại thay đổi.

Từ thực tiễn hoạt động Hội, chúng tôi rút ra rằng: Phải đồng hành cùng nông dân, hướng dẫn trực tiếp, “cầm tay chỉ việc” để họ dễ thao tác. Khi đã làm được, bà con rất hào hứng, tò mò khám phá và chủ động chia sẻ lại cho người khác. Đây là cơ sở để có thêm những gương nông dân biết tận dụng thông tin để làm giàu, góp phần giảm nghèo bền vững.

Để người nông dân làm chủ thông tin

- Người dân hiện nay tiếp cận được rất nhiều nguồn thông tin, trong đó có cả thông tin tốt và thông tin xấu. Hội Nông dân đã có giải pháp gì để giúp bà con phân biệt và tiếp cận thông tin đúng?

Ông Lã Văn Đoàn: Trước những vấn đề mới như nhiễu loạn thông tin, tin giả, lừa đảo qua mạng, các cấp Hội Nông dân Bắc Ninh đã xác định công tác tuyên truyền đóng vai trò then chốt để người nông dân nhận thức được những nguồn tin chính thống, lựa chọn được thông tin có cơ sở.

Mô hình Câu lạc bộ Nông dân với Internet, Câu lạc bộ Nông dân số cũng đang được nhân rộng, giúp nông dân hỗ trợ, chia sẻ lẫn nhau các kinh nghiệm, thông tin hay, đúng. Vừa qua, Hội đã triển khai các lớp tập huấn, đào tạo kỹ năng số cho nông dân trong sản xuất nông nghiệp ưu tiên cho các xã miền núi; hỗ trợ thiết bị thông minh cho bà con có hoàn cảnh khó khăn; thành lập các câu lạc bộ chuyển đổi số, tổ cộng đồng.

Khi nông dân chủ động tiếp cận được thông tin sẽ rút ngắn khoảng cách thông tin giữa các xã miền núi với các khu đô thị, góp phần rút ngắn khoảng cách giàu nghèo. Khi người nông dân có thông tin, họ sẽ chuyển đổi nhận thức.

- Từ góc độ địa phương, ông có kiến nghị những giải pháp gì để người dân có thể dễ dàng tiếp nhận thông tin để thoát nghèo bền vững?

Ông Lã Văn Đoàn: Từ thực tế địa phương, tôi đề xuất ba kiến nghị.

Thứ nhất, cần tiếp tục đầu tư, nâng cấp hạ tầng viễn thông, đặc biệt ở vùng sâu vùng xa, để nông dân dễ dàng tiếp cận thông tin.

Thứ hai, cần phát huy vai trò của hệ thống chính trị, nhất là Hội Nông dân trong việc tập huấn, nâng cao kỹ năng chuyển đổi số cho hội viên, ưu tiên đào tạo cho nông dân vùng khó khăn.

Thứ ba, cần hỗ trợ nông dân tiếp cận doanh nghiệp, hợp tác xã để tiêu thụ sản phẩm trên nền tảng số.

Bên cạnh sự hỗ trợ của Nhà nước và tổ chức Hội, mỗi nông dân cũng phải chủ động học hỏi, mạnh dạn thay đổi, coi thông tin là nhu cầu thiết yếu. Khi nông dân có kiến thức và được hỗ trợ đúng cách, con đường thoát nghèo và làm giàu sẽ rộng mở.

- Xin trân trọng cảm ơn ông!