Người dân Lào Cai làm giàu từ quế hữu cơ

Xã Tân Hợp từ lâu được mệnh danh là thủ phủ của cây quế của tỉnh Lào Cai. Tuy nhiên, phương pháp sản xuất truyền thống quảng canh chưa mang lại hiệu quả kinh tế cao. Chất lượng các sản phẩm từ cây quế sau chế biến còn hạn chế. Để nâng cao giá trị từ cây quế giúp người dân làm giàu, chính quyền địa phương xác định một hướng đi mới bền vững hơn đó là phát triển quế hữu cơ.

Theo ông Hà Trung Kiên, Chủ tịch UBND xã Tân Hợp, tỉnh Lào Cai cho hay, qua đánh giá của các đơn vị, công ty và nhà máy cho thấy, các sản phẩm quế trên địa bàn xã Tân Hợp có chất lượng tốt hơn, quế sạch hơn và đảm bảo đúng các quy trình và được thu mua. Giá quế hữu cơ luôn cao hơn khoảng 8-10% so với quế canh tác truyền thống, vì vậy mang lại thu nhập ổn định hơn cho bà con. Ngoài lợi ích kinh tế sản xuất quế hữu cơ còn là hướng đi bền vững bảo vệ môi trường sinh thái là chìa khóa để người dân tân hợp từng bước đưa ‘cây vàng xanh’ vươn xa trên thị trường trong nước và quốc tế.

Ông Hà Trung Kiên cho hay, qua những bước đầu kết quả đạt được, trong nhiệm kỳ giai đoạn 2025 – 2030 thì Đảng bộ chính quyền cũng xác định ba khâu đột phá trong đó khâu đột phá là số một đó là phát triển cái quế hàng hóa nâng cao chất lượng các sản phẩm quế hữu cơ trên địa bàn.

Từ chủ trương của xã nhiều hộ đã tiên phong tham gia các chỗ liên kết sản xuất quế hữu cơ. Ông Đặng Nguyên Minh, người Giao ở thôn Đại Sơn, xã Tân Hợp, cho biết, gắn bó với cây quế hàng chục năm nay qua, từ khi tham gia chương trình liên kết với doanh nghiệp gia đình ông được tập huấn kỹ thuật và cam kết tuân thủ quy trình canh tác nghiêm ngặt, giá quế hữu cơ cũng bán cao hơn so với canh tác thông thường.

Hiệu quả từ các mô hình liên kết đã tạo ra sức lan tỏa mạnh mẽ. Nhiều gia đình dù không trực tiếp tham gia dự án cũng đã tự học hỏi và chuyển đổi theo hướng cảnh tác sạch. Bà Bản Thì Liều – Thôn Đoàn Kết, xã Tân Hợp, cho biết, gia đình nhận thấy việc tham gia trồng quế hữu cơ sẽ rất hiệu quả, giá trị cao hơn, giá cả cũng ổn định hơn.

Còn tại xã Chiềng Ken (tỉnh Lào Cai), gia đình ông Triệu Tiến Kim có hơn 10 ha quế hữu cơ. Chỉ riêng thu nhập từ tỉa lá, mỗi năm gia đình ông đã có hàng trăm triệu đồng. “Rừng quế của gia đình hoàn toàn không dùng thuốc bảo vệ thực vật độc hại, không dùng thuốc diệt cỏ, mà chủ yếu phát nương, làm cỏ theo cách truyền thống. Nhờ vậy, cây quế vừa phát triển tốt, vừa đảm bảo an toàn môi trường. Với diện tích hiện có, chỉ vài năm nữa khi đến kỳ khai thác, gia đình có thể thu về tiền tỷ”, ông Triệu Tiến Kim chia sẻ.

Tương tự, tại thôn Khe Mụ, xã Bảo Thắng, gia đình bà Triệu Thị Tách sở hữu 7 ha quế 5 năm tuổi. Nhờ áp dụng phương pháp trồng hữu cơ, bà Tách tiết kiệm được chi phí thuốc bảo vệ thực vật, lại có thêm nguồn thu gần 100 triệu đồng mỗi năm từ bán lá quế.

Hướng tới xây dựng thương hiệu quế hữu cơ quốc gia từ vùng cao Lào Cai

Tại xã Trấn Yên, cây quế đã bén rễ hơn 40 năm. Hiện có 3 ha quế hữu cơ từ 4–7 năm tuổi, gia đình ông Vũ Đình Trọng (thôn 2) cho biết, trước đây chúng tôi thường dùng thuốc trừ cỏ, thuốc trừ sâu để tiết kiệm chi phí. Tuy nhiên, từ khi chuyển sang trồng hữu cơ, ông chỉ phát cỏ bằng dao hoặc máy cầm tay. Cách làm này vừa giữ ẩm, tăng dưỡng chất cho đất, vừa an toàn cho sức khỏe và môi trường, đồng thời nâng cao chất lượng sản phẩm.

Từ năm 2024 - 2025, HTX Quế Khánh Thành ở xã Trấn Yên đã phối hợp với Công ty TNHH xuất nhập khẩu HG SPICES triển khai dự án phát triển quế hữu cơ với quy mô gần 1.600 ha. Theo ông Vũ Đình Khánh, Giám đốc HTX Quế Khánh Thành, đến nay, HTX đã thành lập hai tổ hợp tác trồng quế hữu cơ để giúp người dân trao đổi kinh nghiệm, nâng cao kỹ thuật trồng trọt. Đồng thời, HTX đầu tư máy móc, cơ sở hạ tầng để chế biến sâu các sản phẩm từ quế, hướng đến nâng cấp sản phẩm OCOP từ 3 sao lên 4 sao và mở rộng thị trường xuất khẩu. Hiện, HTX đã xây dựng nhà xưởng rộng 3.200 m2 với thiết bị sản xuất đồng bộ gồm: máy sàng, máy cắt, máy ép thùng, máy test tinh dầu, máy băm, máy nghiền bột quế và lò sấy không khói để giảm thiểu ô nhiễm ra môi trường…

Nghị quyết số 10-NQ/TU của Tỉnh ủy Lào Cai về Chiến lược phát triển nông nghiệp hàng hóa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, xác định hình thành vùng trồng quế tập trung, theo hướng sản xuất hàng hóa, nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững. Tập trung phát triển chuỗi sản phẩm quế hữu cơ mang thương hiệu sản phẩm quốc gia; từng bước vươn ra thị trường thế giới và trở thành mặt hàng nông lâm sản xuất khẩu chính; gắn phát triển vùng nguyên liệu quy mô tập trung sản xuất theo tiêu chuẩn... Tập trung xây dựng thương hiệu quế Lào Cai, đến năm 2025 có 30% sản phẩm quế được công nhận hữu cơ. Đến năm 2050, có trên 50% sản phẩm quế đạt chứng nhận hữu cơ và được quản lý trên hệ thống xác thực số (QRS).

Để hoàn thành mục tiêu trên, tỉnh sẽ tổ chức đào tạo, tập huấn kỹ thuật trồng, chăm sóc, phát triển vùng quế hữu cơ; tổ chức các hội thảo, hội nghị bàn giải pháp về phát triển quế hữu cơ; có ít nhất 60 tổ, nhóm, HTX, doanh nghiệp được đào tạo, nâng cao năng lực với hơn 3.000 người tham gia. Các tổ, nhóm này sẽ được ký thỏa thuận hợp tác với các HTX, doanh nghiệp để đánh giá, cấp chứng chỉ quế hữu cơ và tiêu thụ sản phẩm quế.

Theo thống kê, toàn tỉnh hiện có trên 143.000 ha quế, mang lại giá trị khoảng 2.500 tỷ đồng mỗi năm. Trong đó, hơn 23.700 ha đã được chứng nhận hữu cơ. Giá bán vỏ quế hữu cơ cao hơn vỏ quế thông thường 15 - 30%. Thực tế cho thấy, mô hình quế hữu cơ không chỉ mang lại lợi ích kinh tế, giảm nghèo bền vững mà còn góp phần bảo vệ môi trường, mở ra hướng đi mới cho đồng bào vùng cao Lào Cai.

Lào Cai đặt ra mục tiêu trong năm 2025 phấn đấu giảm trên 2.000 hộ cận nghèo; trên 60% số xã có tỉ lệ hộ nghèo đạt chuẩn tiêu chí xây dựng nông thôn mới (76 xã hoàn thành tiêu chí nghèo); hỗ trợ xây dựng mới, sửa chữa hơn 3.000 nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn các huyện nghèo.