Sẽ huy động 12,35 triệu tỷ đồng cho 2 chương trình giai đoạn 2026-2035

Hơn 15 năm qua, hai Chương trình Mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững đã đem lại những thành quả toàn diện: tỷ lệ nghèo giảm mạnh, diện mạo nông thôn thay đổi rõ nét, hạ tầng được nâng cấp, đời sống vật chất và tinh thần của người dân ngày càng nâng cao.

Giai đoạn 2026–2035, Chính phủ giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì xây dựng Đề án hợp nhất hai chương trình thành một, nhằm tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực quản lý, bảo đảm lồng ghép mục tiêu đa ngành, tăng cường phối hợp liên vùng, phát huy vai trò chủ thể của người dân.

Ông Ngô Trường Sơn, Chánh Văn phòng Điều phối Nông thôn mới Trung ương, cho biết, việc hợp nhất hai chương trình thành một thể hiện quyết tâm chính trị cao trong tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, bảo đảm lồng ghép mục tiêu đa ngành, tăng cường phối hợp liên vùng, liên cấp và phát huy vai trò chủ thể của người dân.

Đồng thời là khuôn khổ thực thi hiệu quả các nghị quyết chuyên đề quan trọng của Bộ Chính trị: Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá trong khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; Nghị quyết số 59-NQ/TW về hội nhập quốc tế; Nghị quyết số 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật; Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển khu vực kinh tế tư nhân. Các nội dung như chuyển đổi số nông thôn, nâng cao chất lượng thể chế cấp cơ sở, hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp tại nông thôn, kết nối vùng - thị trường - chuỗi giá trị… đều được tích hợp đầy đủ trong Chương trình.

Chương trình được thực hiện tại 34 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; tất cả 2.621 xã, 687 phường và 13 đặc khu; tất cả các thôn, bản của cả nước. Chương trình chia làm 2 giai đoạn: Giai đoạn 2026-2030 và giai đoạn 2031-2035. Tổng nguồn lực dự kiến huy động để thực hiện Chương trình giai đoạn 2026-2035 là khoảng 12,35 triệu tỷ đồng; trong đó giai đoạn 2026-2030 khoảng 4,93 triệu tỷ đồng, giai đoạn 2031-2035 khoảng 7,42 triệu tỷ đồng.

Đối tượng thụ hưởng của Chương trình là hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo, người dân, cộng đồng dân cư, hợp tác xã, tổ hợp tác, doanh nghiệp và các tổ chức khác có liên quan trên địa bàn cả nước, trong đó, ưu tiên địa bàn nông thôn, xã nghèo.

Với 11 nhóm nội dung và 63 nhiệm vụ cụ thể, Chương trình giai đoạn tới theo hướng tinh gọn, chuyên trách, thống nhất từ trung ương đến địa phương; chuyển trọng tâm từ phát triển số lượng sang nâng cao chất lượng... Đồng thời, tập trung phát triển kinh tế nông thôn theo hướng gia tăng giá trị, bền vững; hướng dẫn, hỗ trợ phát triển sản phẩm OCOP, du lịch nông nghiệp/du lịch sinh thái/du lịch cộng đồng đặc sắc, gắn với thế mạnh của từng địa phương, vùng miền theo hướng xanh, bền vững; tiếp tục phát huy vai trò chủ thể của người dân và doanh nghiệp trong quá trình xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững...

Tránh ôm đồm tiêu chí, cần đặt người dân làm trung tâm

Tại buổi cuộc làm việc với Bộ Nông nghiệp và Môi trường về đề xuất chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026-2035 (Chương trình) diễn ra chiều 29/8, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan lưu ý không nên ôm đồm quá nhiều tiêu chí gây khó khăn cho địa phương, tránh tình trạng xây dựng bộ tiêu chí để chạy theo thành tích. Thay vào đó, cần lựa chọn những tiêu chí phù hợp với điều kiện dân cư, địa lý, bảo đảm khả năng triển khai thực chất.

Ông Lê Minh Hoan nhấn mạnh yêu cầu tiên phong trong chuyển đổi số, song phải phù hợp, tránh ban hành chính sách rồi để người dân “tự bơi”. Kinh nghiệm quốc tế, trong đó có Thái Lan, được cho là những bài học cần nghiên cứu kỹ lưỡng để tránh lặp lại vết xe đổ.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Võ Văn Hưng nhấn mạnh, mục tiêu lớn nhất là xây dựng nông thôn khởi sắc, người dân có cuộc sống ấm no, nông nghiệp ngày càng hiện đại. Để đạt được, chương trình cần phát huy thành quả đã có, đồng thời khắc phục hạn chế, đặc biệt trong huy động nguồn lực và phân cấp, phân quyền. “Người nông dân phải thực sự trở thành chủ thể kiến tạo cuộc sống của chính mình, còn chính quyền địa phương phải giữ vai trò quyết định, chủ động và linh hoạt”, ông Võ Văn Hưng nói.

Theo Thứ trưởng, điểm cốt lõi của giai đoạn mới là lồng ghép chương trình theo hướng trọng tâm, trọng điểm, đúng đối tượng, thay vì dàn trải. Việc điều chỉnh bộ tiêu chí quốc gia được xem là tất yếu, nhằm chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang phát triển nông nghiệp xanh, tuần hoàn, bền vững. Các nhóm tiêu chí sẽ được thiết kế linh hoạt, phù hợp với từng địa phương, giúp chủ động lựa chọn mô hình đầu tư hiệu quả thay vì áp dụng cứng nhắc. Quan điểm xuyên suốt là tinh giản thủ tục, tránh vòng luẩn quẩn “thiết kế – giải ngân – tổng kết”, để tập trung vào chất lượng triển khai thực tế.

Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, PGS.TS Đào Thế Anh, Chủ tịch Hội Khoa học Phát triển nông thôn Việt Nam (PHANO), nguyên Phó Giám đốc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, cho rằng lợi thế lớn nhất của việc tích hợp chương trình là khâu lập kế hoạch và tổ chức thực hiện. Trong bối cảnh phân quyền mạnh cho địa phương, vai trò cấp tỉnh, đặc biệt cấp xã càng trở nên quan trọng. Nếu duy trì nhiều chương trình riêng rẽ, dễ dẫn đến chồng chéo, cạnh tranh đối tượng thụ hưởng, thậm chí bỏ sót nhóm cần hỗ trợ. Ngược lại, tích hợp ngay từ khâu lập kế hoạch và phân bổ nguồn lực sẽ giúp xác định đúng đối tượng, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý.

"Phát triển bền vững không chỉ dành riêng cho người nghèo mà cho toàn bộ cộng đồng nông thôn – đúng với chủ trương xuyên suốt của Đảng và Chính phủ. Khi giảm nghèo được gắn với xây dựng nông thôn mới và các chương trình khác, đây sẽ trở thành một chương trình tổng thể, bền vững, nơi người nghèo cũng như các hộ khá, giàu cùng hợp tác làm ăn, chia sẻ giải pháp, đối mặt với thách thức", ông Đào Thế Anh nói.

PGS.TS Đào Thế Anh kỳ vọng giai đoạn 2026–2035 sẽ đánh dấu bước chuyển quan trọng trong công cuộc giảm nghèo của Việt Nam. Thay vì hỗ trợ đơn lẻ, cần hướng tới mục tiêu “cùng nhau làm giàu bền vững” trên nền tảng nông nghiệp sinh thái và chuyển đổi hệ thống lương thực thực phẩm bền vững. Đây chính là con đường để giảm nghèo thực chất, nâng cao đời sống người dân và bảo đảm sự phát triển lâu dài cho các thế hệ sau.

Giai đoạn 2026–2035, việc hợp nhất hai chương trình mục tiêu thành một sẽ còn mở ra một hướng tiếp cận mới toàn diện, đa ngành và hiện đại, đặt nền móng cho phát triển nông thôn bền vững.