Không để ai bị bỏ lại phía sau

Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025 (Chương trình) được thực hiện với mục tiêu tổng quát là giảm nghèo đa chiều, bao trùm, bền vững, hạn chế tái nghèo và phát sinh nghèo; hỗ trợ người nghèo vươn lên mức sống tối thiểu và tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản. Chương trình đặc biệt chú trọng tới các huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo.

Các chỉ tiêu được Chương trình đặt ra rất cụ thể, đó là tỷ lệ hộ nghèo giảm 1,0 - 1,5%/năm; tỷ lệ hộ nghèo dân tộc thiểu số giảm trên 3,0%/năm; ít nhất 30% huyện nghèo và xã đặc biệt khó khăn thoát khỏi tình trạng nghèo; tỷ lệ hộ nghèo ở các huyện nghèo giảm từ 4 - 5%/năm.

Mục tiêu đến năm 2025 là giảm một nửa số hộ nghèo, hộ cận nghèo so với đầu kỳ, đồng thời 100% huyện nghèo và xã đặc biệt khó khăn được hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội phục vụ sản xuất, dân sinh và dịch vụ cơ bản.

Sau gần 5 năm triển khai, tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều đến cuối năm 2024 còn 1,93%, giảm 3,27% so với cuối năm 2022, bình quân giảm 1,03%/năm, đạt mục tiêu đề ra. Đặc biệt, tỷ lệ xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển, hải đảo thoát khỏi tình trạng khó khăn đạt 35,2% (19/54 xã), vượt chỉ tiêu 30%. 

Một điểm nhấn đáng chú ý là việc triển khai các mô hình sinh kế và hỗ trợ việc làm đã đạt được những con số tích cực. Theo đó, tính đến nay, cả nước đã xây dựng trên 10.500 mô hình sinh kế, vượt xa chỉ tiêu ban đầu 1.000 mô hình. Hơn 134.000 lao động thuộc hộ nghèo, cận nghèo, hộ mới thoát nghèo đã được hỗ trợ kết nối việc làm thành công, vượt 34% so với mục tiêu 100.000 lao động. 

Những kết quả đạt được trong giai đoạn 2021 - 2025 cho thấy nỗ lực giảm nghèo của Việt Nam đang đi đúng hướng. Từ việc giảm tỷ lệ hộ nghèo, cải thiện chất lượng cuộc sống, tạo việc làm cho hàng trăm nghìn lao động đến việc xây dựng và nhân rộng các mô hình sinh kế hiệu quả, chương trình đã khẳng định tính đúng đắn của cách tiếp cận đa chiều, bao trùm và bền vững.

Tuyên truyền, kiến tạo sức bật giảm nghèo

Một trong những nhân tố góp phần quan trọng vào thành công của Chương trình chính là công tác tuyên truyền. Trong đó, hiệu quả đến từ phong trào thi đua “Vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau” đã được các cơ quan truyền thông từ trung ương tới địa phương triển khai sâu rộng. Hoạt động này không chỉ nâng cao nhận thức, khơi dậy ý chí vươn lên thoát nghèo trong nhân dân mà còn giúp người nghèo tiếp cận chủ trương, chính sách một cách gần gũi và hiệu quả.

Đáng chú ý, các nội dung tuyên truyền tập trung phổ biến kiến thức, chia sẻ kinh nghiệm sản xuất, khuyến nông, khuyến ngư, phòng chống dịch bệnh; đồng thời kêu gọi người dân tích cực lao động sản xuất, tránh tư tưởng trông chờ, ỷ lại.

Bên cạnh đó, các đoàn thể chính trị - xã hội cũng triển khai cuộc vận động “Làm thay đổi nếp nghĩ, cách làm trong đồng bào dân tộc thiểu số để từng bước vươn lên thoát nghèo bền vững”. Qua đó, nhiều hủ tục lạc hậu đã được xóa bỏ, ý thức phòng chống tín dụng đen được nâng cao, tinh thần tự chủ và khát vọng vươn lên trong đồng bào được khích lệ mạnh mẽ.

Ngoài ra, công tác tuyên truyền về giảm nghèo bền vững đạt hiệu quả đến từ việc chủ động triển khai các phương thức truyền thông ngày càng đa dạng. Như, bên cạnh báo in, phát thanh, truyền hình, nhiều địa phương đã tận dụng mạnh mẽ nền tảng mạng xã hội như Zalo, Facebook, Viber để lan tỏa thông tin chính sách giảm nghèo, giới thiệu gương điển hình làm kinh tế giỏi, thoát nghèo bền vững. Các bộ, ngành, địa phương cũng đã chủ động hơn trong biên soạn và phát hành tài liệu, phim tài liệu, tổ chức các diễn đàn, hội nghị tuyên truyền để chính sách thực sự đến với người dân.

Cùng với đó, việc nhân rộng các mô hình hay, cách làm hiệu quả đã tạo sức lan tỏa lớn. Có thể kể đến mô hình “Kết nối yêu thương - Trao sinh kế”, “Trao vốn khởi nghiệp” tại TP. Hồ Chí Minh; phong trào “Dòng họ không có hộ nghèo” tại Huế phát động; hay cách làm độc đáo của Thanh Hóa khi phân công các huyện miền xuôi đỡ đầu các xã đặc biệt khó khăn miền núi. Những mô hình này đã chứng minh hiệu quả thiết thực trong việc tạo sinh kế, khích lệ ý chí tự lực, đồng thời gắn kết cộng đồng trong công tác giảm nghèo.

Việc đẩy mạnh tuyên truyền các chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước về giảm nghèo bền vững được đánh giá là đã giúp đồng bào dân tộc thiểu số và người nghèo nâng cao ý thức, nhận thức, hiểu được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước trong việc hỗ trợ đầu tư phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo. Mặt khác, quan trọng hơn chính là đã góp phần củng cố niềm tin của  người dân vào chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, đồng thời lan tỏa tinh thần đoàn kết, sẻ chia trong toàn xã hội.

Tuy nhiên, để mục tiêu giảm nghèo bền vững thực sự đạt hiệu quả lâu dài, công tác tuyên truyền vẫn cần tiếp tục được coi trọng, đổi mới hơn trong cách thực hiện nhằm thay đổi nhận thức, khơi dậy khát vọng vươn lên thoát nghèo của người dân, để họ thực sự chủ động tham gia vào quá trình thoát nghèo. 

Bên cạnh đó, việc hoàn thiện cơ chế, chính sách giảm nghèo đa chiều gắn với mục tiêu phát triển bền vững, xây dựng chuẩn nghèo mới cho giai đoạn 2026 - 2030 cũng cần được chú trọng, nhằm bảo đảm an sinh xã hội và mức sống tối thiểu ngày càng được nâng cao. 

Những bước tiến về giảm nghèo bền vững đang đạt những con số ấn tượng, tuy nhiên, việc thực hiện giảm nghèo bền vững thời gian tới vẫn còn rất nhiều khó khăn, thách thức. Vì vậy, công tác tuyên truyền cần tiếp tục phát huy vai trò đi trước, mở đường trở thành động lực mạnh mẽ khơi dậy ý chí thoát nghèo trọng cộng đồng.