Trái ngọt trên hành trình giảm nghèo

Tháng Bảy âm lịch hằng năm, khi tiếng trống hội Đền Ông Hoàng Bảy ngân vang, du khách thập phương lại nô nức hành hương về vùng đất thiêng Bảo Hà ( tỉnh Lào Cai). Thật kỳ diệu, đây cũng chính là thời điểm những vườn hồng không hạt nổi tiếng nơi đây vào vụ thu hoạch rộ. Người dân thường nói vui: “Trống hội vừa nổi, hồng cũng ửng vàng”.

Không khí lễ hội lan tỏa khắp các bản làng, từ sân đền ra tới vườn cây, nơi những trái hồng tròn căng, vàng ươm đang mời gọi du khách. Trên mảnh vườn của ông Phạm Văn Diền ở bản Liên Hà 6, những gốc hồng cổ thụ trĩu quả. Ông tự hào kể rằng, cây hồng cổ đã 30 - 40 năm rồi, năm nào cũng sai quả, phải chống cành nếu không gãy hết. Trung bình 10 nghìn đồng/kg, một cây cho 4 - 5 tạ, thu về 4 - 5 triệu đồng.

Đối với người dân Bảo Hà, hồng không chỉ là trái ngon, mà còn là minh chứng của sự gắn bó bao đời với đất thiêng. Nhiều gốc hồng đã chứng kiến hàng chục mùa lễ hội, trở thành một phần ký ức tập thể. Với du khách, vị ngọt giòn của trái hồng hái tại vườn chính là “lộc trời”, là tấm lòng thơm thảo của người dân vùng đất thiêng.

Hướng đi bền vững cho đặc sản đất thiêng

Nếu trước kia hồng chỉ là loại cây trồng phụ trong vườn nhà, nay nó đã trở thành cây trồng chủ lực của xã. Điều đặc biệt là hồng Bảo Hà gần như không cần nhiều sự can thiệp. Ông Nguyễn Văn Khánh, Trưởng thôn Liên Hà 6, chia sẻ: “Giống hồng này rất quý, sinh trưởng tự nhiên. Có cây cả năm chưa được giọt nước tưới, không cần thuốc bảo vệ thực vật, vậy mà vẫn sai quả”.

Chính sự sạch tự nhiên ấy giúp trái hồng Bảo Hà ngày càng được ưa chuộng. Sản phẩm đã được công nhận OCOP 3 sao, tạo bước đệm để nâng cao giá trị trên thị trường. Với giá bán ổn định, mỗi mùa hồng mang lại nguồn thu hàng chục triệu đồng cho nhiều hộ. Đây là khoản tiền quan trọng để trang trải sinh hoạt, nuôi con ăn học, thậm chí tái đầu tư sản xuất.

Hiện toàn xã có khoảng 300 ha hồng bản địa. Hầu hết hộ dân đều tham gia trồng, thu hoạch và bán hồng tươi tại chợ địa phương, dọc các tuyến đường hay ngay tại vườn. Nhờ cây hồng, nhiều hộ đã thoát khỏi cảnh thiếu trước hụt sau, từng bước ổn định kinh tế. Người dân nơi đây vẫn thường gọi hồng là “của để dành của trời”, bởi cây dễ chăm, ít rủi ro, nhưng cho nguồn thu bền vững.

Bà Lục Thị Tuyền, cán bộ kinh tế xã Bảo Hà, nhận định, hồng Bảo Hà không chỉ là sản phẩm nông nghiệp, mà còn là công cụ giảm nghèo hiệu quả. Trong thời gian tới, xã định hướng hỗ trợ bà con ứng dụng khoa học kỹ thuật để nâng cao năng suất và chất lượng.

Không dừng lại ở hồng quả tươi, địa phương đã bắt đầu tính tới việc đa dạng hóa sản phẩm. Các sản phẩm như hồng sấy giòn, hồng sấy dẻo, nước ép hồng… đang được nghiên cứu thử nghiệm để kéo dài thời gian bảo quản, nâng cao giá trị gia tăng. Nếu thành công, người dân sẽ có thêm nguồn thu quanh năm, thay vì chỉ phụ thuộc vào mùa vụ.

Bên cạnh đó, việc gắn kết cây hồng với du lịch tâm linh cũng mở ra cơ hội mới. Du khách đến với lễ hội Đền Ông Hoàng Bảy không chỉ dâng hương, mà còn được trải nghiệm hái hồng, thưởng thức tại vườn hay mua làm quà. Hình ảnh du khách xách giỏ hồng rộn ràng rời khỏi Bảo Hà đã trở nên quen thuộc, góp phần quảng bá sản phẩm tới nhiều vùng miền.

Theo định hướng của tỉnh Lào Cai, hồng Bảo Hà sẽ được xây dựng thành sản phẩm OCOP đặc trưng, vừa mang tính kinh tế, vừa giữ gìn bản sắc văn hóa. Điều này phù hợp với xu thế phát triển nông nghiệp xanh, gắn với du lịch trải nghiệm, một hướng đi bền vững giúp gia tăng lợi ích cho cộng đồng.

Cây hồng không hạt không chỉ mang lại thu nhập, mà còn góp phần gìn giữ cảnh quan sinh thái. Những gốc hồng cổ thụ che mát vườn đồi, giữ đất, giữ nước, tạo môi trường sống trong lành. Người dân trân trọng chúng như tài sản chung của cả cộng đồng.

Trong dòng chảy thị trường hiện đại, sản phẩm hồng Bảo Hà đang tìm cách kết hợp giữa truyền thống và đổi mới. Giữ lại những gốc hồng xưa cỗi, song song với việc áp dụng kỹ thuật trồng mới, sẽ giúp bảo tồn nguồn gen quý và nâng cao sản lượng. Đồng thời, việc sản xuất theo hướng hữu cơ, hạn chế hóa chất cũng góp phần bảo vệ sức khỏe người dân và môi trường.

Hồng Bảo Hà - trái ngọt trên đất thiêng, vì thế không chỉ là món quà của thiên nhiên, mà còn là thành quả của bàn tay cần cù và tư duy đổi mới. Từ chỗ chỉ là cây trái bình thường trong vườn, nay hồng đã trở thành động lực giảm nghèo, nâng cao đời sống, hướng tới một nền nông nghiệp sạch, xanh và bền vững.