Đẩy mạnh phát triển kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội

Lần đầu tiên Việt Nam có một chương trình mục tiêu quốc gia dành riêng cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi là Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 (giai đoạn I 2021 - 2025) - Chương trình 1719.

Mục tiêu của Chương trình 1719 là khai thác tiềm năng, lợi thế của các địa phương vùng dân tộc thiểu số và miền núi; đẩy mạnh phát triển kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội, giảm nghèo nhanh và bền vững; thu hẹp dần khoảng cách về mức sống, thu nhập của đồng bào với mặt bằng chung cả nước.

Chương trình 1719 thực hiện mục tiêu đẩy mạnh phát triển kinh tế vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Ảnh: TTXVN

Không chỉ tập trung xây dựng, nâng cấp cơ sở hạ tầng, Chương trình 1719 còn hướng tới phát triển toàn diện giáo dục, đào tạo, y tế, văn hóa; cải thiện rõ rệt đời sống người dân; nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức là người dân tộc thiểu số.

Bên cạnh đó, Chương trình 1719 cũng chú trọng giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp, đồng thời xóa bỏ các phong tục lạc hậu; đảm bảo bình đẳng giới; giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em. Đây là tiền đề quan trọng để củng cố khối đại đoàn kết các dân tộc, giữ vững an ninh biên giới quốc gia, xây dựng hệ thống chính trị cơ sở vững mạnh.

Chương trình 1719 là chương trình, chính sách lớn, thể hiện tính nhân văn, là sự quan tâm sâu sắc của Đảng, Nhà nước đối với vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; hướng tới thúc đẩy việc giảm nghèo nhanh, bền vững, nâng cao phúc lợi xã hội, đem lại sự công bằng cho người dân, không để ai bị bỏ lại phía sau, với quan điểm: Không hy sinh, đánh đổi công bằng xã hội để đạt mục tiêu tăng trưởng.

Kể từ thời điểm triển khai (năm 2021), đến nay Chương trình 1719 đã góp phần mang lại những kết quả đáng tự hào cho sự nghiệp giảm nghèo ở Việt Nam.

Theo Bộ Dân tộc và Tôn giáo, tỷ lệ đói nghèo của cả nước đã giảm từ 60-70% (năm 1993) xuống còn 1,93% (năm 2024). Trong đó, tỷ lệ nghèo của đồng bào dân tộc thiểu số mỗi năm giảm 3-4%. Việt Nam trở thành một trong những nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới, từng được mời báo cáo điển hình về chống đói nghèo toàn cầu tại hội nghị G7, G20.

Thời gian qua, nhiều địa phương đã tập trung triển khai Chương trình 1719 và đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Là một trong những địa phương triển khai hiệu quả Chương trình 1719, đến cuối năm 2024 tỉnh Khánh Hoà đã giải ngân đạt 87,3%, nhiều chỉ tiêu đã hoàn thành và vượt mức. Còn thu nhập bình quân người dân tộc thiểu số tại địa phương tăng gấp đôi so với năm 2021, tỷ lệ hộ nghèo giảm trung bình 7,2%/năm.

Đặc biệt, tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào dân tộc thiểu số của địa phương giảm bình quân hàng năm 7,2%; 100% số hộ dân được sử dụng điện lưới quốc gia và sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh; 100% đồng bào dân tộc thiểu số tham gia bảo hiểm y tế. Đáng chú ý, hai huyện vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi là Khánh Sơn và Khánh Vĩnh đã thoát khỏi huyện nghèo.

Còn tại tỉnh Thanh Hoá, Chương trình 1719 đã mang lại những "trái ngọt" đáng khích lệ trong phát triển kinh tế - xã hội vùng dân tộc thiểu số và miền núi. Trong đó, hạ tầng cơ sở ở khu vực miền núi có nhiều cải thiện đáng kể, với 100% thôn, bản có đường ô tô cứng hóa đến trung tâm xã, hệ thống điện lưới quốc gia được mở rộng, các trạm y tế và trường học được đầu tư xây dựng kiên cố. Đến cuối năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo vùng đồng bào dân tộc thiểu số giảm còn 8,6%; thu nhập bình quân đầu người đạt 44,39 triệu đồng/năm.

Làm đường giao thông nông thôn, xây dựng nông thôn mới tại cộng đồng dân tộc thiểu số miền núi. Ảnh: TTXVN

Để không ai bị bỏ lại phía sau

Kết quả bước đầu của Chương trình 1719 được ghi nhận là tác động lên nhiều mặt đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số và vùng dân tộc thiểu số và miền núi. Trong đó, Chương trình 1719 đã tạo điều kiện cho kinh tế - xã hội của vùng từng bước phát triển toàn diện, đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào được cải thiện, an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội được giữ vững ổn định, khối đại đoàn kết dân tộc được củng cố và tăng cường, niềm tin của đồng bào dân tộc thiểu số đối với Đảng, Nhà nước được nâng lên.

Tuy vậy, hiện quá trình thực hiện chỉ tiêu chương trình vẫn còn nhiều khó khăn, trong đó, một số chỉ tiêu “khó đạt” trong giai đoạn 2021 - 2025. Đó là, công tác định canh, định cư, giải quyết cơ bản tình trạng thiếu đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số; cải thiện hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội ở các xã, thôn đặc biệt khó khăn; mục tiêu đưa 50% xã, thôn ra khỏi địa bàn đặc biệt khó khăn vẫn đang gặp nhiều trở ngại.

Dù còn nhiều khó khăm, tuy nhiên, việc thực hiện Chương trình 1719 sẽ giải quyết tận gốc vấn đề nghèo đói, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Vì vậy để tiếp tục triển khai Chương trình 1719 hiệu quả, những công việc đang dở dang, công việc hiệu quả thấp, không rõ mục tiêu, nội dung, chưa triển khai được, đặc biệt là các dự án được yêu cầu tập trung đẩy mạnh.

Đồng thời, một trong những giải pháp trọng tâm đó là công tác thông tin, tuyên truyền, để lan tỏa, nhân rộng những mô hình kinh tế hay, cũng như cách làm hiệu quả trong triển khai thực hiện Chương trình... sẽ tiếp tục được cơ quan chức năng, chính quyền địa phương tăng cường.

Thời gian qua, Việt Nam đã rất thành công, đạt nhiều kỳ tích trong công tác giảm nghèo, trở thành điểm sáng, được thế giới công nhận. Trong bối cảnh này, Chương trình 1719 được kỳ vọng sẽ tiếp tục là đòn bẩy quan trọng để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, giảm nghèo bền vững tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi thời gian tới.