Mở lối thoát nghèo từ những mô hình nông nghiệp hiệu quả

Giữa năm 2024, từ nguồn vốn hỗ trợ phát triển sản xuất thuộc Chương trình mục tiêu quốc giagiảm nghèo bền vững giai đoạn 2021–2025, 22 hộ dân ở các thôn Ma Dì Vảng, Chúng Chải, Péo Suối Ngài (xã Xín Mần, Tuyên Quang) đã triển khai dự án trồng sa nhân tím với tổng kinh phí hơn 755 triệu đồng.

Ông Giàng Mìn Sèng, một trong những hộ tham gia, cho biết, trước đây bà con chỉ quen trồng ngô, lúa năng suất thấp, thu nhập bấp bênh. Nhờ sự hướng dẫn của cán bộ và hỗ trợ của Nhà nước về giống, kỹ thuật, gia đình ông mạnh dạn chuyển sang trồng sa nhân tím. Kết quả bước đầu cho thấy, mỗi ha sa nhân mang lại thu nhập 50–70 triệu đồng/năm, cao gấp nhiều lần so với lúa, ngô, đồng thời tạo việc làm thường xuyên cho 5–10 lao động.

Không chỉ với cây trồng, nhiều hộ dân Tuyên Quang còn đẩy mạnh chăn nuôi theo hướng hàng hóa. Tại các xã Trường Sinh, Phú Lương, Tân Thanh, Đông Thọ, mô hình nuôi dê sinh sản đang đem lại nguồn thu ổn định cho hàng chục hộ nghèo. Đây là hướng đi thiết thực, giúp bà con chủ động sinh kế, vươn lên thoát nghèo.

Riêng năm 2024, toàn tỉnh đã triển khai hàng trăm mô hình sản xuất gắn với thế mạnh địa phương như chè Shan tuyết, mật ong bạc hà, cây dược liệu quý, chăn nuôi trâu bò hàng hóa… Hàng chục nghìn hộ nghèo, cận nghèo được hỗ trợ giống, vốn, kỹ thuật và bao tiêu sản phẩm, tạo nền tảng phát triển kinh tế bền vững. Ở nhiều xã vùng sâu, tổ hợp tác và hợp tác xã bắt đầu hình thành, giúp người dân không chỉ “có cần câu” mà còn biết “câu đúng chỗ, đúng thời điểm” để đạt hiệu quả cao nhất.

Tiêu biểu là HTX Tuấn Dũng ở xã Sơn Vĩ, nơi vốn được xem là vùng đất khắc nghiệt, đất sản xuất ít ỏi. Trước năm 2017, bãi đá ven sông Nho Quế chỉ hoang vu, nhưng vài năm sau đã trở thành trang trại nuôi lợn đen Lũng Pù – giống lợn bản địa có giá trị cao. Hành trình khởi nghiệp đầy gian khó khi thiếu vốn, nợ nần, thậm chí mất trắng cả đàn lợn do dịch bệnh, nhưng HTX không bỏ cuộc mà tái cơ cấu, chuyển sang chăn nuôi an toàn sinh học.

Từ năm 2019, HTX đầu tư hệ thống chuồng trại cách ly, kiểm soát dịch bệnh, áp dụng quy trình khép kín. Nhờ vậy, đàn lợn phát triển ổn định, chất lượng thịt ngon, mỗi năm cung cấp 500–700 con giống, hơn 200 tấn lợn thương phẩm, doanh thu trên 4 tỷ đồng. HTX còn mở rộng nuôi gà đen, ong bạc hà lấy mật – sản phẩm đạt OCOP 3 sao, tạo việc làm cho hơn 20 lao động với thu nhập 5–7 triệu đồng/tháng, góp phần giúp nhiều hộ dân thoát nghèo.

Mô hình HTX Tuấn Dũng là minh chứng rằng: dù thiên nhiên khắc nghiệt, với tư duy đổi mới và sự hỗ trợ kịp thời, nông dân vẫn có thể làm giàu từ nông nghiệp sạch. Đây cũng là hình ảnh tiêu biểu trong hàng trăm HTX ở Tuyên Quang đang khẳng định vai trò “đầu tàu” trong phát triển kinh tế và giảm nghèo bền vững.

Đồng bộ giải pháp, bứt phá giảm nghèo bền vững

Trong hành trình giảm nghèo bền vững, nếu những mô hình sinh kế là hạt nhân tại cơ sở, thì sự chỉ đạo đồng bộ, quyết liệt từ tỉnh đến thôn bản chính là nền móng tạo nên thành công. Một cách làm hiệu quả được Tuyên Quang triển khai là tăng cường liên kết giữa các xã vùng thấp có điều kiện thuận lợi với các xã vùng cao, vùng sâu còn nhiều khó khăn.

Thời gian qua, nhiều hội thảo, chuyến tham quan, học hỏi kinh nghiệm đã được tổ chức, giúp người dân tiếp cận kiến thức mới. Không chỉ dừng ở việc chuyển giao kỹ thuật, cán bộ còn trực tiếp xuống thôn, kề vai hướng dẫn người dân làm mô hình. Cách làm sát thực ấy đã rút ngắn khoảng cách phát triển, tạo dựng niềm tin và gắn kết cộng đồng.

Nguồn lực giảm nghèo của tỉnh cũng được ưu tiên đúng địa chỉ, tập trung cho các xã đặc biệt khó khăn, địa hình phức tạp. Trên hết, chính quyền các cấp luôn coi người dân là trung tâm của mọi chương trình, cán bộ bám địa bàn để cùng tháo gỡ khó khăn, khuyến khích mô hình mới, cách làm hay.

Xác định giảm nghèo là nhiệm vụ chính trị thường xuyên, ngay từ đầu nhiệm kỳ, Tuyên Quang đã cụ thể hóa chủ trương của Trung ương thành kế hoạch, nghị quyết và chương trình hành động thiết thực. Phong trào thi đua “Vì người nghèo – Không để ai bị bỏ lại phía sau” lan tỏa sâu rộng, gắn với Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, thu hút sự tham gia của người dân, doanh nghiệp và các tổ chức chính trị – xã hội.

Nhờ đó, đến 1/7/2025, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh giảm nhanh và bền vững, từ 23,45% xuống 10,19%, bình quân giảm 4,42%/năm, vượt xa mục tiêu 3%/năm. Đặc biệt, hộ nghèo là người dân tộc thiểu số giảm mạnh từ 37,31% xuống còn 16,04%, bình quân giảm 7,09%/năm, gấp đôi kế hoạch.

Song song với tăng thu nhập, tỉnh còn chú trọng an sinh xã hội. Giai đoạn 2021–2024, hơn 138.955 lượt học sinh nghèo, cận nghèo và học sinh vùng khó khăn được miễn, giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập; công tác phổ cập giáo dục ở tất cả các cấp tiếp tục được duy trì.

Giảm nghèo chưa bao giờ là chặng đường ngắn, càng không chỉ dừng ở con số thống kê. Đó là quá trình bền bỉ, đòi hỏi sự quyết tâm của chính quyền, sự đồng lòng của cộng đồng và ý chí vươn lên của từng hộ dân. Với cách làm chủ động, sáng tạo và linh hoạt, Tuyên Quang đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu “không để ai bị bỏ lại phía sau” trên hành trình phát triển bền vững.