Từ bao đời nay, những bàn tay khéo léo của người dân vùng cao đã thổi hồn vào những sản phẩm mộc mạc mà tinh tế – từ tấm thổ cẩm rực rỡ sắc màu đến những món đồ mây tre, gốm sứ, nông sản đặc trưng của núi rừng Việt Bắc. Thế nhưng, trước yêu cầu hội nhập và phát triển, những làng nghề ấy đang đứng trước thách thức lớn: thiếu vốn, thiếu công nghệ, thiếu thị trường.

Và trong hành trình tìm hướng đi mới, chính sách khuyến công đã trở thành điểm tựa quan trọng, mở ra cơ hội đổi thay cho hàng ngàn hợp tác xã và làng nghề trên khắp vùng dân tộc thiểu số và miền núi.

Từ những đề án khuyến công quốc gia và địa phương, hàng trăm hợp tác xã đã được tiếp sức bằng vốn, máy móc, thiết bị, đào tạo nghề và kỹ năng quản trị. Những chiếc máy sấy, máy ép, lò nung gas hiện đại không chỉ giúp nâng năng suất mà còn giảm phát thải, bảo vệ môi trường.

Tại Sơn La, Hợp tác xã Mường Ro đã tăng năng suất hơn 20% nhờ được hỗ trợ đầu tư thiết bị chế biến dược liệu. Còn ở Bắc Ninh, lò nung gas thay thế lò than cũ đã giúp gốm Phù Lãng hồi sinh, sản phẩm đồng đều, sạch và bền đẹp hơn. Khuyến công không chỉ hỗ trợ vốn, mà quan trọng hơn, hỗ trợ cách làm, cách nghĩ, cách tổ chức sản xuất mới.

Khuyến công không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn góp phần bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống. Nhiều nghề từng có nguy cơ mai một nay được khôi phục. Những nghệ nhân - “báu vật sống” có điều kiện truyền nghề cho thế hệ trẻ. Thông qua các lớp đào tạo, người dân được học cách vận hành máy móc, quản trị hợp tác xã, đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử. Từ những lớp học ấy, tư duy mới đã được gieo mầm: làm nghề không chỉ để mưu sinh, mà còn để làm thương hiệu.

Theo Bộ Công Thương, chỉ tính trong giai đoạn 10 năm qua, các hoạt động khuyến công quốc gia và khuyến công địa phương đã được triển khai rộng khắp trên các địa bàn từ đồng bằng đến miền núi, vùng sâu vùng xa, vùng kinh tế xã hội khó khăn và đặc biệt khó khăn, vùng biên giới hải đảo với đa dạng các nội dung hoạt động khuyến công được quy định trong các văn bản.

Các hoạt động khuyến công đặc biệt là hoạt động xây dựng mô hình trình diễn kỹ thuật, chuyển giao công nghệ và ứng dụng máy móc tiên tiến, hoạt động đào tạo nghề gắn với nhu cầu doanh nghiệp… đã góp phần xóa đói giảm nghèo, tạo việc làm, gia tăng giá trị sản xuất công nghiệp nông thôn, phát triển đời sống văn hoá - xã hội, đặc biệt ở những vùng kinh tế khó khăn; góp phần chuyển dịch tích cực cơ cấu ngành kinh tế, tỷ trọng khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản giảm, tỷ trọng khu vực công nghiệp, xây dựng và dịch vụ tăng; chất lượng tăng trưởng được cải thiện, năng suất lao động tăng cao. 

Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng hành trình đưa khuyến công đi vào thực chất vẫn còn không ít điểm nghẽn. Thủ tục hành chính phức tạp, vốn đối ứng cao, thiếu thông tin là những rào cản khiến nhiều hợp tác xã nhỏ chưa thể tiếp cận chính sách.