Mỗi bản làng là một điểm "check-in” 

Xã Ngọc Chiến, tỉnh Sơn La nằm ở độ cao trung bình 1.800m so với mực nước biển. Từ một vùng đất hoang sơ, nay Ngọc Chiến đã trở thành điểm đến yêu thích của đông đảo du khách nhờ vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ, bản sắc văn hóa độc đáo.

So với nhiều địa phương ở Tây Bắc, với độ cao lý tưởng cùng khí hậu ôn hòa quanh năm, Ngọc Chiến là điểm đến có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển du lịch. Đó là, mùa hè mát mẻ, mùa đông không quá lạnh, đặc biệt với nguồn khoáng nóng tự nhiên đã giúp nơi đây hình thành loại hình du lịch sinh thái độc đáo. 

Ngọc Chiến còn mang đến những trải nghiệm du lịch bốn mùa độc đáo, như mùa xuân với hoa sơn tra (táo mèo) phủ trắng núi rừng; mùa hạ nắng vàng xen lẫn màu xanh của nương ngô, ruộng lúa; mùa thu, khi táo mèo chín đỏ, vàng tỏa hương thơm ngọt ngào và mùa đông se lạnh điểm sắc hoa ban, hoa đào bung nở. Sức hút bốn mùa ở Ngọc Chiến đã tạo nên sức hút riêng, níu chân và mời gợi du khách trở lại.

Không chỉ hấp dẫn với cảnh quan thiên nhiên, Ngọc Chiến còn là “bảo tàng sống” về văn hóa dân tộc. Người Thái, Mông... nơi đây vẫn gìn giữ các lễ hội truyền thống, điệu múa, làn điệu dân ca, cùng những món ẩm thực dân dã như cá nướng pa pỉnh tộp, xôi nếp tan ăn cùng thịt lợn hong gác bếp. Các bản làng còn lưu giữ những ngôi nhà sàn cổ, không gian sinh hoạt cộng đồng đậm đà bản sắc. 

Từ lợi thế về thiên nhiên, văn hoá, thời gian qua, chính quyền địa phương đã quan tâm, thúc đẩy phát triển du lịch tại Ngọc Chiến, đặc biệt đầu tư xây dựng sản phẩm du lịch cộng đồng đặc trưng, tạo sự khác biệt trong bản đồ du lịch Tây Bắc. 

Theo đó, xác định du lịch là một trong ba khâu đột phá chiến lược, trong 5 năm qua, Ngọc Chiến đã huy động xã hội hóa để xây dựng và nâng cấp nhiều điểm đến văn hóa. Các bản làng đã xây dựng cổng chào đặc trưng, trồng hoa ngũ sắc, cẩm tú cầu, hoa ban, mai anh đào dọc các tuyến đường, biến nơi đây thành thung lũng hoa rực rỡ.

Sự đầu tư bài bản vào cảnh quan không chỉ tạo mỹ quan mà còn nâng cao trải nghiệm của du khách, biến mỗi bản làng thành một “điểm check-in” hấp dẫn. Cùng với đó, xã Ngọc Chiến còn quan tâm đến việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống thông qua xây dựng các đội văn nghệ; duy trì tổ chức các sự kiện đặc sắc như lễ hội như lễ mừng cơm mới hay lễ hội hoa sơn tra... thu hút hàng chục nghìn lượt khách mỗi năm.

Hướng tới điểm đến du lịch hấp dẫn

Từ năm 2020 đến nay, lượng khách đến Ngọc Chiến ngày càng tăng mạnh. Khách tham quan xã chiếm gần 50% tổng lượng khách đến huyện Mường La (trước đây). Chỉ tính riêng giai đoạn 2023 - 2024, toàn Mường La đã đón khoảng 137.700 lượt khách, trong đó điểm tắm khoáng nóng Ngọc Chiến mỗi ngày đón hàng trăm lượt. 

Du lịch khởi sắc đã góp phần giúp bà con dân tộc tại Ngọc Chiến cải thiện đời sống, kinh tế cũng như diện mạo địa phương cũng không ngừng thay đổi tích cực, khởi sắc. Hiện tại, Ngọc Chiến có 10 nhà nghỉ, 15 homestay, 2 điểm du lịch cộng đồng, cùng Hợp tác xã Du lịch cộng đồng Ngọc Chiến với 40 nhà sàn, 60 bungalow, 120 phòng khép kín, phục vụ gần 120.000 lượt khách mỗi năm. 

Theo đại diện Hợp tác xã du lịch cộng đồng Ngọc Chiến, từ khi thành lập vào năm 2020, Hợp tác xã đã đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, chuẩn hóa sản phẩm du lịch. Nhờ đó, từ năm 2022 đến nay, Hợp tác xã đã đón khoảng 50.000 lượt khách, tạo việc làm cho 100 lao động địa phương.

Có thể thấy rằng, dù còn nhiều khó khăn, song Ngọc Chiến đang từng bước chứng minh lợi thế riêng biệt trong phát triển kinh tế từ du lịch. Sự khởi sắc này cho thấy, Ngọc Chiến đã có chiến lược phát triển kinh tế đúng đắn khi tập trung phát triển mô hình du lịch cộng đồng, qua đó vừa tạo sinh kế bền vững cho người dân, vừa góp phần xây dựng thương hiệu du lịch Sơn La.

Tuy nhiên, để vươn lên trở thành một điểm nhấn du lịch của vùng Tây Bắc, Ngọc Chiến còn nhiều việc phải làm, trong đó cần khắc phục những hạn chế nhất định, như: Hạ tầng cơ sở, dịch vụ du lịch tuy được cải thiện nhưng chưa đồng bộ; sản phẩm du lịch còn đơn điệu, chủ yếu xoay quanh tắm khoáng nóng, ẩm thực và lưu trú cộng đồng...

Vì vậy, theo các chuyên gia du lịch, để tiếp tục tạo đà bứt phá cho du lịch, Ngọc Chiến cần đẩy mạnh công tác quản lý và quy hoạch tổng thể phát triển du lịch sinh thái cộng đồng, đảm bảo hài hòa giữa khai thác và bảo tồn. Hạ tầng du lịch như giao thông, điện, nước, viễn thông cần được đầu tư đồng bộ để nâng cao năng lực phục vụ. 

Bên cạnh đó, cần đa dạng hóa sản phẩm, kết hợp du lịch cộng đồng với du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, trải nghiệm nông nghiệp và nghiên cứu văn hóa; tăng cường xây dựng, tổ chức các tour theo mùa, như mùa hoa sơn tra, mùa lúa chín, mùa lễ hội nhằm tạo dấu ấn riêng biệt, thu hút du khách quay trở lại nhiều lần. Liên kết quảng bá hình ảnh Ngọc Chiến trên các nền tảng số, mạng xã hội, hợp tác với doanh nghiệp lữ hành lớn để mở rộng thị trường khách du lịch.

Đặc biệt, địa phương cần có chính sách tạo điều kiện thu hút các nhà đầu tư chiến lược tham gia phát triển hạ tầng, dịch vụ, nâng cao chất lượng du lịch. Cuối cùng, nguồn nhân lực địa phương cần được đào tạo bài bản hơn về kỹ năng du lịch, văn hóa ứng xử. Bởi, chính người dân sẽ là “đại sứ du lịch” góp phần quảng bá, giữ chân du khách bằng sự thân thiện và hiếu khách.

Với định hướng khai thác hợp lý, đầu tư hạ tầng đồng bộ và quảng bá hiệu quả, Ngọc Chiến hoàn toàn có thể trở thành điểm đến hấp dẫn của tỉnh Sơn La cũng như của du lịch vùng cao Tây Bắc. Từ đó, không ngừng cải thiện đời sống kinh tế cho người dân và địa phương.